7 Endocriene stoornissen en hun impact op de huid

Endocriene stoornissen kunnen een breed scala aan huidgerelateerde symptomen veroorzaken, die vaak over het hoofd worden gezien of verkeerd worden geïnterpreteerd. In deze blog bespreken we enkele van de meest voorkomende endocriene aandoeningen, hun impact op de huid en dermatologische behandelstrategieën.

Endocriene stoornissen

Het endocriene systeem van de mens is verantwoordelijk voor het maken van veel verschillende hormonen. Deze worden gemaakt door verschillende klieren in het lichaam, zoals de hypofyse, schildklier, bijnieren, alvleesklier, testikels en eierstokken. Ze zijn nodig voor processen zoals groei, stofwisseling, seksuele functie, voortplanting en het omgaan met stress en emoties. Het aantal hormonen in het lichaam kan veranderen, omdat nieuwe hormonen en hun varianten nog steeds worden ontdekt en bestudeerd.

Endocriene stoornissen verwijzen naar aandoeningen die ontstaan door problemen in het endocriene systeem, de verzameling klieren die hormonen produceren en in de bloedbaan afgeven. Deze hormonen zijn chemische boodschappers die essentieel zijn voor het reguleren van tal van lichaamsfuncties, waaronder metabolisme, groei, ontwikkeling, slaap en stemming. Wanneer er iets misgaat in dit systeem, zoals overproductie of onvoldoende productie van hormonen, kan dit leiden tot diverse gezondheidsproblemen die elk orgaan en elke cel in het lichaam kunnen beïnvloeden.

1. Diabetes Mellitus

Diabetes mellitus kan een verscheidenheid aan dermatologische problemen veroorzaken, waarbij patiënten vaak te maken krijgen met xerosis, een aandoening waarbij de huid extreem droog wordt. Deze droogheid kan de integriteit van de huidbarrière verstoren, wat resulteert in symptomen zoals jeuk en de ontwikkeling van eczeem. Bovendien kan de verminderde bloedtoevoer en verhoogde glucoseconcentraties in het bloed van diabetici de normale wondgenezing vertragen, waardoor slecht genezende wonden ontstaan die vatbaar zijn voor infecties.

Een andere veelvoorkomende manifestatie is diabetische dermopathie, die zich presenteert als lichtbruine, schilferige maculae, vaak gelokaliseerd op de onderbenen. Deze laesies zijn het resultaat van schade aan kleine bloedvaten die de huid voeden, een complicatie van de langdurige hyperglykemie die diabetes kenmerkt.

Granuloma annulare is een chronische huidaandoening die vaak geassocieerd wordt met diabetes. Het manifesteert zich als ringvormige of boogvormige rode bultjes, voornamelijk op de handen en voeten. De exacte oorzaak is onbekend, maar het wordt verondersteld gerelateerd te zijn aan een immuungemedieerde reactie waarbij een overproductie van bepaalde cytokines een rol speelt, wat kan worden verergerd door hyperglykemie.

Acanthosis nigricans wordt gekenmerkt door donker, fluweelachtig huidweefsel dat vooral in de huidplooien voorkomt, zoals de oksels en de nek. Deze aandoening is sterk geassocieerd met insulineresistentie, een veelvoorkomend kenmerk van type 2 diabetes. De overmatige insuline in het bloed stimuleert de groei van keratinocyten en melanocyten, wat resulteert in donkere vlekken en verdikking van de huid.

Necrobiosis lipoidica is een ernstiger huidaandoening die wordt gekenmerkt door verdikte, rode laesies die geleidelijk kunnen overgaan in atrofische, gele plekken. De pathogenese is complex, maar omvat de depositie van glycoproteïnen en lipiden in de huid als gevolg van beschadigde bloedvaten en chronische ontsteking.

Daarnaast zijn diabetische patiënten vatbaar voor huidinfecties zoals bacteriële folliculitis, furunculose en candidiasis, vanwege de verminderde immunologische respons en veranderingen in de huidmicrobiota.

2. Hypothyreoïdie en Hyperthyreoïdie

De schildklier speelt een cruciale rol bij het reguleren van diverse lichaamsfuncties, waaronder de gezondheid van de huid. Deze klier produceert hormonen die direct invloed hebben op de metabolisme snelheid van huidcellen, wat weer invloeden heeft op de hydratatie, textuur en algehele conditie van de huid.

Hypothyreoïdie, waarbij de schildklier onvoldoende hormonen produceert, kan leiden tot een reeks huidsymptomen. Patiënten kunnen last hebben van een droge, koude en soms bleek uitziende huid, die vaak gepaard gaat met zwelling, bekend als myxoedeem. Deze aandoening kan ook leiden tot haaruitval, broze nagels en een vertraagde wondgenezing. De standaardbehandeling met levothyroxine streeft naar het normaliseren van de schildklierfunctie, wat doorgaans resulteert in een verbetering van de huidsymptomen.

Hyperthyreoïdie, gekenmerkt door een overproductie van schildklierhormonen, manifesteert zich vaak met een warme, vochtige en zachte huid. Patiënten kunnen ook symptomen ervaren zoals overmatig zweten, huiduitslag en in sommige gevallen, roodheid en zwelling rond de ogen bekend als Graves’ ophthalmopathie. Dermatologische zorg voor hyperthyreoïdiepatiënten omvat het beheersen van deze symptomen, vaak met bètablokkers om overmatige transpiratie te verminderen en corticosteroïden voor ontstekingsgerelateerde huiduitslag.

Bovendien kan een verstoorde schildklierfunctie bijdragen aan andere huidproblemen zoals urticaria (netelroos), die zich presenteert als jeukende, verhoogde huiduitslag die kan komen en gaan.

3. Cushing-syndroom

Bij het Cushing-syndroom, een endocriene stoornis gekenmerkt door een overmatige productie van cortisol door de bijnieren, treden er diverse karakteristieke huidproblemen op. Een van de meest voorkomende symptomen is een opmerkelijke verandering in de textuur en dikte van de huid. Door de hoge cortisol niveaus wordt de huid dunner en fragieler, wat resulteert in een verhoogde gevoeligheid voor kneuzingen en verwondingen. Zelfs een lichte druk kan al leiden tot blauwe plekken.

Daarnaast ontwikkelen veel patiënten met het Cushing-syndroom striae op de huid. Deze striae, die typisch brede, paarse of donkerrode lijnen zijn, verschijnen vooral op de buik, dijen, borsten en armen. De hoge cortisol spiegels veroorzaken een afbraak van collageen, een essentieel eiwit dat de huid haar stevigheid en elasticiteit geeft. Dit verlies aan collageen leidt tot het verschijnen van deze opvallende lijnen, die zich onderscheiden door hun grootte en kleur van de gewone striae die bijvoorbeeld tijdens zwangerschap of gewichtstoename kunnen optreden.

4. Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS)

Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS) is een hormonale stoornis die vaak leidt tot verhoogde niveaus van androgenen (mannelijke hormonen) in het lichaam. Deze hormonale disbalans kan diverse huidgerelateerde symptomen veroorzaken zoals hirsutisme, waarbij vrouwen een toegenomen haargroei op het gezicht en lichaam ervaren. Daarnaast kan PCOS ook acne en seborroe (een toestand waarbij de huid overmatig vet produceert) veroorzaken.

Deze huidproblemen zijn direct gerelateerd aan de overproductie van androgenen. Voor de behandeling van deze symptomen worden vaak orale anticonceptiva voorgeschreven, die helpen bij het normaliseren van de hormoonspiegels. Anti-androgenen zoals spironolacton kunnen ook worden ingezet om de effecten van verhoogde androgeenniveaus op de huid tegen te gaan, door het verminderen van de productie van olie door de huid en het verminderen van de haargroei.

5. Acromegalie

Acromegalie is een zeldzame hormonale stoornis die voortkomt uit een overmatige productie van groeihormoon, meestal door een goedaardige tumor in de hypofyse. Dit overmatige groeihormoon heeft diepgaande effecten op het lichaam, waaronder de huid. Patiënten met acromegalie ontwikkelen vaak vergrofde gelaatstrekken, met diepere voorhoofdsrimpels en meer uitgesproken huidplooien in het gezicht. De poriën in hun huid kunnen opmerkelijk vergroot zijn, wat vaak gepaard gaat met de ontwikkeling van acne-achtige comedonen. Daarnaast kunnen de oogleden opzwellen en dikker worden.

Andere dermatologische symptomen van acromegalie omvatten hypertrichosis, een abnormale toename van lichaamsbeharing, en hyperhidrosis, waarbij patiënten excessief zweten. Ook kan de huid van patiënten opmerkelijk vet worden, een toestand bekend als seborroe. Hyperpigmentatie kan ook optreden, waarbij de huid donkerder wordt op diverse plekken. Het verhoogde aantal huidtags, kleine uitsteeksels van de huid, is eveneens een veelvoorkomend symptoom.

Wat betreft de dermatologische behandeling van deze symptomen, wordt vaak gekozen voor chemische peelings en producten met actieve ingrediënten zoals vitamine A en niacinamide, die helpen bij het verbeteren van de huidtextuur en het verminderen van overtollige olieproductie. In sommige gevallen kunnen ook chirurgische of laserbehandelingen nodig zijn om de structuur en het uiterlijk van de huid te verfijnen en de esthetische gevolgen van de ziekte te beheersen. Deze behandelingen richten zich op het verzachten van de vergrofde huidkenmerken en het behandelen van de dermatologische complicaties die gepaard gaan met acromegalie.

6. Primaire Hyperparathyreoïdie

De bijschildklieren, ook bekend als parathyroïden, zijn kleine klieren van het endocriene systeem die zich achter de schildklier in de nek bevinden. Mensen hebben meestal vier bijschildklieren, elk ongeveer ter grootte van een rijstkorrel. Deze klieren spelen een cruciale rol in de regulatie van het calciumgehalte in het bloed en het botmetabolisme door middel van de productie en afgifte van het parathyroïd hormoon (PTH).

Primaire hyperparathyreoïdie, een endocriene stoornis die vaak wordt gekenmerkt door verhoogde niveaus van parathyroïd hormoon, kan leiden tot complexe huidsymptomen, waaronder jeuk en in ernstige gevallen de ontwikkeling van calciphylaxis. Calciphylaxis is een zeldzame maar ernstige aandoening waarbij calcium zich ophoopt in de kleine bloedvaten van het vet- en huidweefsel, wat leidt tot ischemie en necrose van de huid. Deze aandoening wordt met name gezien bij patiënten met bestaande nierproblemen en kan extreem pijnlijke huidwonden veroorzaken.

Vanuit dermatologisch perspectief omvat het beheer van deze complicaties het gebruik van intensieve vochtinbrengende crèmes om de jeuk en droogheid te verminderen en de huidbarrière te beschermen. Specifieke wondzorgtechnieken zijn ook noodzakelijk om de genezing te bevorderen en infectierisico’s te minimaliseren bij patiënten met calciphylaxis. Behandelingen kunnen omvatten het gebruik van topische of systemische medicatie om pijn te beheersen en de bloedtoevoer naar de getroffen gebieden te verbeteren. Interdisciplinaire samenwerking is cruciaal, waarbij dermatologen, nefrologen en endocrinologen samenwerken om de onderliggende metabole stoornissen te behandelen en de algehele gezondheid en kwaliteit van leven van de patiënt te verbeteren.

7. Prolactinoom

Prolactinoom is een type goedaardige tumor van de hypofyse die overmatige hoeveelheden prolactine produceert. Dit hormoon, dat voornamelijk bekend staat om zijn rol in de melkproductie bij vrouwen na de bevalling. Het kan ook significante huidveranderingen veroorzaken wanneer het in abnormaal hoge hoeveelheden aanwezig is. Bij patiënten met een prolactinoom kunnen symptomen zoals acne en hirsutisme voorkomen. Hirsutisme verwijst naar ongewenste haargroei op het gezicht en lichaam, terwijl acne verergerd kan worden door de hormonale disbalans veroorzaakt door verhoogde prolactineniveaus.

De behandeling van een prolactinoom richt zich meestal op het normaliseren van de prolactineniveaus. Dit wordt vaak bereikt met dopaminerge geneesmiddelen, zoals bromocriptine of cabergoline, die de afgifte van prolactine door de tumor remmen. Deze medicijnen verhogen de dopamine-activiteit, wat op zijn beurt de productie van prolactine vermindert. Naast het verminderen van de grootte van de tumor, kunnen deze behandelingen helpen bij het herstellen van de hormonale balans en daarmee de huidsymptomen verbeteren. Dergelijke therapieën kunnen resulteren in een aanzienlijke verlichting van acne en vermindering van overmatige haargroei, waardoor de huidconditie en het algehele welzijn van de patiënt aanzienlijk verbeteren.

Hoe kan Iconic Elements huidverzorging je helpen?

Iconic Elements biedt een reeks huidverzorgingsproducten die speciaal zijn ontworpen om tegemoet te komen aan de behoeften van mensen die lijden aan endocriene stoornissen, die vaak diverse huidproblemen veroorzaken zoals acne, overmatige talgproductie, en gevoeligheid. Onze gezichtscleansers zijn ideaal voor het diep reinigen van de huid, waarbij overtollige olie en onzuiverheden effectief worden verwijderd zonder de huid uit te drogen. Dit is essentieel voor het onderhouden van een heldere huid, vooral voor diegenen met acne-gevoelige huid door hormonale onevenwichtigheden. Daarnaast biedt onze Calming Cream verlichting voor geïrriteerde huid, wat een algemeen symptoom is bij veel endocriene aandoeningen.

Leer onze webshop kennen

Voor diegenen die kampen met pigmentatieproblemen als gevolg van hormonale verstoringen, heeft Iconic Elements oplossingen. Onze Spotreducer Cream met niacinamide en ectoine helpt pigmentvlekken en huidirritaties te verminderen en verbetert de huidweerstand. Voor een droge huid biedt onze Natural Moisturizer Cream intensieve hydratatie en voeding, terwijl onze Sensitive Cream speciaal is ontwikkeld voor de gevoelige huid, biedt verzachting en bescherming tegen externe irritaties. Bovendien kan ons Targeted Pigment Serum specifiek worden ingezet om donkere vlekken en hyperpigmentatie te behandelen, waardoor de huid een meer gelijkmatige teint krijgt. Deze producten zijn niet alleen effectief, maar ook veilig voor langdurig gebruik, waardoor ze een ideale keuze zijn voor mensen met endocriene aandoeningen die hun huid willen verzorgen en beschermen.

In de dermatologische praktijk is het belangrijk om een holistische aanpak te volgen bij het behandelen van endocriene stoornissen. Een uitgebreide evaluatie van de hormonale status en samenwerking met endocrinologen zijn van groot belang voor een effectieve behandeling van zowel de primaire endocriene aandoening als de secundaire huidproblemen.