Acne en Cutibacterium Acnes: zijn ze altijd slecht?

Cutibacterium acnes – misschien heb je er wel eens van gehoord, of ken je het nog onder zijn oude naam, Propionibacterium acnes. Deze bacterie speelt een hoofdrol in een van de meest voorkomende huidproblemen ter wereld: acne. Ja, die vervelende puistjes, mee-eters en ontstekingen waar bijna iedereen wel eens mee te maken krijgt, hebben vaak te maken met deze kleine bewoner van je huid. Maar voordat je nu denkt dat C. acnes alleen maar slecht nieuws is, is het goed om te weten dat het verhaal wat complexer is.

Deze bacterie kan namelijk zowel een vriend als een vijand zijn, afhankelijk van hoe je huid in balans is. Laten we daarom eens kijken naar Cutibacterium acnes en wat deze bacterie precies doet – en hoe je ermee om kunt gaan voor een gezondere huid. Maar is deze bacterie nu eigenlijk een vriend of een vijand voor je huid? Wat is precies de rol van deze bacterie, de verschillende subspecies, en hoe beïnvloeden ze jouw huidgezondheid?

Wat is Cutibacterium Acnes?

Cutibacterium acnes (C. acnes) is een bacterie die van nature voorkomt in de talgklieren van je huid. Het is onderdeel van het huidmicrobioom, de verzameling van micro-organismen die op en in je huid leven. Deze bacterie voedt zich met talg (huidvet) en groeit vooral in een zuurstofarme omgeving, zoals diep in de poriën. Maar is deze bacterie nu een bondgenoot voor je huid, of kun je hem beter zoveel mogelijk bestrijden? Het antwoord ligt ergens in het midden. C. acnes kan zowel een vriend als een vijand zijn, afhankelijk van de omstandigheden en de balans in je huidmicrobioom.

De twee gezichten van Cutibacterium Acnes

C. Acnes als vriend

C. acnes is niet per definitie slecht. Sterker nog, het speelt een belangrijke rol in het gezond houden van je huid:

• Bescherming tegen schadelijke bacteriën: C. acnes helpt bij het in stand houden van de zuurgraad van je huid, wat schadelijke bacteriën op afstand houdt.
• Ondersteuning van de huidbarrière: Het huid microbioom, waar C. acnes deel van uitmaakt, draagt bij aan een gezonde huidbarrière.

C. Acnes als vijand

Wanneer de balans verstoord raakt, kan C. acnes echter problemen veroorzaken:

• Ontstekingen en acne: Een overgroei van C. acnes, vaak door een teveel aan talgproductie, kan leiden tot ontstekingen en acne. De bacterie produceert enzymen die de huid irriteren en poriën verstoppen.
• Vorming van mee-eters en puistjes: C. acnes kan samen met dode huidcellen en talg zorgen voor verstopte poriën, wat resulteert in mee-eters en puistjes.

De verschillende subspecies van Cutibacterium Acnes

C. acnes is niet zomaar één soort bacterie; het is een verzameling van verschillende “subspecies” – denk aan varianten van dezelfde bacterie die onderling kleine verschillen hebben. Deze subspecies spelen elk hun eigen rol in de gezondheid van je huid. Sommige kunnen helpen om je huid te beschermen, terwijl andere juist ontstekingen en acne kunnen veroorzaken.  De belangrijkste subspecies zijn:

1. Cutibacterium acnes subsp. acnes (Type I)

Deze subspecies wordt het meest geassocieerd met acne en ontstekingen. Het heeft de volgende kenmerken:

Veroorzaakt ontstekingen: Type I, een van de varianten van C. acnes, produceert enzymen zoals lipasen en proteasen. Deze enzymen zijn eigenlijk kleine “schaartjes” die bepaalde stoffen in je huid afbreken. Lipasen breken bijvoorbeeld talg (huidvet) af, terwijl proteasen eiwitten in de huidbarrière afbreken. Helaas kan dit proces je huidbarrière beschadigen en ontstekingen veroorzaken, wat leidt tot roodheid, zwelling en puistjes. Het is alsof deze bacterie een soort sloopteam is dat de boel uit balans brengt, en dat is precies waarom type I vaak wordt gezien als de “boosdoener” bij acne.

Gedijt in talgrijke omgevingen: Deze subspecies floreert in poriën die verstopt zijn met talg en dode huidcellen.

Genetische diversiteit: Binnen type I van Cutibacterium acnes is er sprake van genetische diversiteit, wat betekent dat er niet één soort type I is, maar meerdere “stammen” – kleine variaties van dezelfde bacterie, zoals type 1A1, 1A2, 1B en 1C. Deze stammen kunnen onderling verschillen in hoe ze zich gedragen en hoe ze de huid beïnvloeden. Sommige stammen zijn bijvoorbeeld agressiever en veroorzaken meer ontstekingen, terwijl andere stammen milder zijn en minder schade aanrichten.

Type IA1: De “boosdoener”

• Gedrag: IA1 is de meest agressieve stam binnen type I. Het wordt vaak gevonden bij mensen met ernstige acne en is sterk ontstekingsbevorderend.
• Waarom?: Deze stam produceert enzymen zoals lipasen en proteasen die de huidbarrière beschadigen en ontstekingen veroorzaken. Het gedijt goed in talgrijke, verstopte poriën, wat het een ideale omgeving geeft om te groeien.
• Voorbeeld: IA1 wordt vaak geassocieerd met cystische acne of diepe, pijnlijke puistjes

Type IA2: De “mildere variant”

• Gedrag: IA2 is een mildere versie van IA1. Het kan nog steeds bijdragen aan acne, maar veroorzaakt minder vaak ernstige ontstekingen.
• Waarom?: Hoewel het ontstekingsbevorderend is, produceert IA2 minder schadelijke stoffen dan IA1. Het is als een rustiger familielid dat af en toe voor problemen zorgt, maar niet zo extreem als IA1.
• Voorbeeld: Deze stam wordt vaak gevonden bij milde tot matige acne, zoals mee-eters en kleine puistjes.

Type IB: De “tussenvorm”

• Gedrag: IB lijkt een tussenrol te spelen. Het wordt soms gevonden bij acne, maar is niet zo sterk ontstekingsbevorderend als IA1.
• Waarom?: IB heeft minder agressieve eigenschappen en lijkt minder betrokken bij het veroorzaken van ernstige ontstekingen. Het is als een familielid dat af en toe meedoet, maar niet de hoofdrol speelt.
• Voorbeeld: Deze stam wordt vaak gevonden bij mensen met een gemengd huidtype, waarbij acne afwisselt met rustige periodes.

Type IC: De “neutrale speler”

• Gedrag: IC is minder goed bestudeerd, maar lijkt minder vaak geassocieerd te zijn met acne dan IA1 en IA2.
• Waarom?: IC heeft mogelijk een neutrale rol en veroorzaakt minder vaak ontstekingen. Het lijkt minder betrokken bij het veroorzaken van puistjes.
• Voorbeeld: Deze stam wordt vaker gevonden bij mensen met een gezonde huid of milde huidproblemen.

2. Cutibacterium acnes subsp. defendens (Type II)

Type II wordt vaak gezien als de “goede” variant van Cutibacterium acnes, en dat is niet zonder reden. Deze subspecies heeft een aantal eigenschappen die je huid juist kunnen helpen in plaats van schaden. Laten we eens kijken wat type II zo bijzonder maakt:

Beschermende functie: Type II werkt als een soort bodyguard voor je huid. Het produceert stoffen die schadelijke bacteriën, zoals Staphylococcus aureus, bestrijden. Dit helpt om infecties en ontstekingen te voorkomen, waardoor je huid gezond blijft. Het is alsof type II een natuurlijk verdedigingssysteem heeft dat je huid beschermt tegen indringers.

Minder ontstekingsbevorderend: In tegenstelling tot type I, dat vaak wordt geassocieerd met acne en ontstekingen, is type II veel milder. Het produceert minder van de enzymen en stoffen die de huid irriteren, waardoor het minder snel puistjes en roodheid veroorzaakt. Dit maakt type II een belangrijke speler in het behoud van een rustige, gezonde huid.

Ondersteunt het huid microbioom: Type II draagt bij aan een gebalanceerd huid microbioom, de gemeenschap van micro-organismen die op en in je huid leven. Het helpt om de pH van de huid op een gezond niveau te houden en ondersteunt de huidbarrière, waardoor vocht beter wordt vastgehouden en externe irriterende stoffen worden tegengehouden. Het is als een teamspeler die ervoor zorgt dat alles soepel verloopt.

3. Cutibacterium acnes subsp. elongatum (Type III)

Type III is nog een beetje een mysterie vergeleken met type I en II, maar wat we wel weten, is dat het een soort tussenpositie inneemt. Het lijkt niet zo betrokken te zijn bij acne als type I, maar het heeft ook niet dezelfde beschermende eigenschappen als type II.

Wat is er bekend over dit type III:

Minder geassocieerd met acne: Type III wordt minder vaak aangetroffen in gebieden waar acne vaak voorkomt, zoals het gezicht, de borst en de rug. Dit suggereert dat het minder betrokken is bij het veroorzaken van puistjes en ontstekingen. Het lijkt dus geen grote rol te spelen bij acne, wat op zich al goed nieuws is.

Mogelijk neutrale rol: Op dit moment lijkt type III vooral een neutrale rol te spelen. Het heeft geen sterke ontstekingsbevorderende eigenschappen zoals type I, maar het lijkt ook niet dezelfde beschermende functies te hebben als type II. Het is een beetje als een figurant in een film – het is er, maar het speelt niet de hoofdrol. Toch is er meer onderzoek nodig om precies te begrijpen wat type III doet en hoe het bijdraagt aan het huid microbioom.

Hoe beïnvloedt C. Acnes Acne?

Acne is een complex huidprobleem dat meestal ontstaat door een combinatie van verschillende factoren. Het is niet zomaar één ding dat de boosdoener is, maar een samenspel van processen die elkaar versterken. Laten we deze factoren eens onder de loep nemen:

Overmatige talgproductie

Een van de belangrijkste oorzaken van acne is een overactieve talgproductie. Hormonale schommelingen – bijvoorbeeld tijdens de puberteit, menstruatiecyclus of zwangerschap – kunnen de talgklieren stimuleren om meer talg (huidvet) aan te maken. Dit overtollige talg creëert een ideale omgeving voor Cutibacterium acnes (C. acnes) om te groeien. Het is alsof de bacterie een feestje krijgt aangeboden in een vette, voedingsrijke omgeving.

Verstopping van poriën

Naast te veel talg spelen dode huidcellen een grote rol. Normaal gesproken vernieuwt je huid zichzelf door oude cellen af te stoten, maar soms blijven deze cellen plakken en vermengen ze zich met talg. Dit mengsel hoopt zich op in de poriën, waardoor ze verstopt raken. Deze verstoppingen, ook wel comedonen genoemd, zijn de perfecte broedplaats voor C. acnes. De bacterie gedijt goed in deze zuurstofarme omgeving en begint zich snel te vermenigvuldigen.

Ontstekingsreactie

Wanneer C. acnes zich vermenigvuldigt, activeert het het immuunsysteem. De bacterie produceert stoffen die de huid irriteren, waardoor het immuunsysteem in actie komt. Dit leidt tot een ontstekingsreactie, wat zich uit in roodheid, zwelling en pijnlijke puistjes. Het is alsof je huid alarm slaat en probeert de indringer te bestrijden, maar daarbij zelf schade oploopt.

Hoe werken deze factoren samen?

Het begint vaak met een overproductie van talg, gevolgd door verstopte poriën. Dit geeft C. acnes de kans om zich te vermenigvuldigen, wat vervolgens een ontstekingsreactie uitlokt. Het resultaat? Acne in al zijn vormen: van mee-eters en puistjes tot cystische acne. Het is een kettingreactie waarbij elke stap de volgende versterkt.

Nieuwe onderzoeken naar C. Acnes 

Op de achtergrond zijn wetenschappers nieuwe inzichten en onderzoeksgegevens aan het verzamelen over Cutibacterium acnes en zijn subspecies. Hier zijn enkele interessante ontwikkelingen:

1. Stam-specifieke behandelingen

Stam-specifieke behandelingen zijn een nieuwe en veelbelovende aanpak in de strijd tegen acne. In plaats van alle bacteriën op de huid aan te pakken, richten deze behandelingen zich specifiek op de meest ontstekingsbevorderende stammen van Cutibacterium acnes (C. acnes), zoals type IA1. Deze stam staat bekend om zijn agressieve gedrag: het veroorzaakt ontstekingen, beschadigt de huidbarrière en draagt bij aan ernstige acne. Door alleen deze “boosdoeners” aan te pakken, hopen onderzoekers acne effectiever te kunnen behandelen, zonder de “goede” bacteriën op de huid te verstoren.

Waarom is dit belangrijk?

Traditionele acnebehandelingen, zoals antibiotica of benzoylperoxide, werken vaak breed: ze pakken alle bacteriën op de huid aan, zowel de slechte als de goede. Hoewel dit soms effectief is, kan het ook leiden tot vervelende bijwerkingen. Denk aan een verstoord microbioom van de huid of darmen als je het inneemt of zelfs resistentie tegen antibiotica. Stam-specifieke behandelingen zijn veel gerichter: ze richten zich alleen op de stammen die acne veroorzaken, zoals IA1, en laten de goede bacteriën met rust. Hierdoor blijft de balans op de huid behouden en worden bijwerkingen geminimaliseerd.

2. Het gebruik van bacteriofagen

Bacteriofagen, vaak afgekort tot fagen, zijn een bijzonder soort virussen. Maar geen zorgen – deze virussen zijn niet schadelijk voor mensen. Sterker nog, ze kunnen juist heel nuttig zijn! Bacteriofagen hebben namelijk één specifieke taak: ze vallen bacteriën aan. En niet zomaar alle bacteriën, maar heel gericht bepaalde soorten. Dit maakt ze een veelbelovend wapen in de strijd tegen acne, vooral wanneer het gaat om het bestrijden van de meest ontstekingsbevorderende stammen van Cutibacterium acnes (C. acnes), zoals type IA1.

Hoe werken bacteriofagen?

Bacteriofagen zijn als kleine “hitmannen” die alleen op zoek gaan naar hun specifieke doelwit. In dit geval zijn dat de schadelijke stammen van C. acnes, zoals type IA1. Dit is hoe het werkt:

1. Herkenning: Een bacteriofaag herkent een specifieke bacterie (bijvoorbeeld C. acnes type IA1) en hecht zich eraan vast.
2. Infectie: De faag dringt de bacterie binnen en gebruikt deze als een soort fabriek om zichzelf te vermenigvuldigen.
3. Vernietiging: Uiteindelijk barst de bacterie open, waardoor nieuwe fagen vrijkomen die op zoek gaan naar meer bacteriën om aan te vallen.

Het mooie is dat bacteriofagen alleen de bacteriën aanvallen waarvoor ze zijn geprogrammeerd. Dit betekent dat ze de “goede” bacteriën op je huid, zoals de gunstige subspecies van C. acnes (bijvoorbeeld type II), met rust laten.

Waarom is dit belangrijk?

Het gebruik van bacteriofagen kan een revolutie teweegbrengen in de behandeling van acne, en dit is waarom:

1. Gerichte aanpak

Traditionele acnebehandelingen, zoals antibiotica, pakken vaak alle bacteriën op de huid aan – zowel de slechte als de goede. Dit kan leiden tot een verstoord huidmicrobioom, wat weer nieuwe huidproblemen kan veroorzaken. Bacteriofagen zijn veel gerichter: ze vallen alleen de schadelijke stammen van C. acnes aan, zoals type IA1, en laten de goede bacteriën met rust. Dit helpt om de natuurlijke balans van je huid te behouden.

2. Minder bijwerkingen

Omdat bacteriofagen alleen specifieke bacteriën aanvallen, zijn ze veel milder voor je huid dan bijvoorbeeld antibiotica. Dit betekent minder risico op bijwerkingen zoals droogheid, irritatie of resistentie tegen antibiotica.

3. Nieuwe hoop voor ernstige acne

Voor mensen met ernstige acne, zoals cystische acne, kunnen bacteriofagen een effectieve oplossing bieden. Ze richten zich specifiek op de meest ontstekingsbevorderende stammen, wat kan leiden tot een snellere en effectievere behandeling.

4. Een mogelijke blijvende oplossing

Bacteriofagen kunnen zichzelf vermenigvuldigen zolang er schadelijke bacteriën aanwezig zijn. Dit betekent dat ze langdurig kunnen werken zonder dat je voortdurend nieuwe behandelingen nodig hebt.

Veelgestelde Vragen (FAQ) 

Kan ik zelf bepalen welke subspecies op mijn huid aanwezig zijn?

Zonder professionele tests is het moeilijk om te weten welke subspecies van C. acnes op je huid aanwezig zijn. Als je ernstige acne hebt, kan een dermatoloog je helpen om dit te onderzoeken.

Kan ik C. acnes volledig uitroeien?

Nee, en dat is ook niet wenselijk. C. acnes is een natuurlijk onderdeel van het huidmicrobioom. Het doel is om de balans te herstellen, niet om de bacterie volledig te elimineren.

Waarom veroorzaakt C. acnes bij de ene persoon acne en bij de ander niet?

Dit heeft te maken met de balans van je huidmicrobioom en de specifieke stammen van C. acnes die op je huid aanwezig zijn. Sommige stammen, zoals type IA1, zijn ontstekingsbevorderend en veroorzaken acne, terwijl andere stammen, zoals type II, juist beschermend werken. Ook factoren zoals talgproductie, hormonen en levensstijl spelen een rol.

Hoe kan ik de groei van “goede” C. acnes-stammen bevorderen?

Je kunt de groei van gunstige stammen, zoals type II, ondersteunen door:

• Gebruik pH-gebalanceerde producten die de natuurlijke zuurgraad van je huid respecteren. Een pH van 5 is de ideale waarde voor je huid – het helpt om de huidbarrière sterk te houden, schadelijke bacteriën op afstand te houden en de groei van goede bacteriën te ondersteunen. Bij Iconic Elements zijn al onze producten afgestemd op deze perfecte pH-waarde, zodat je huid gezond, gebalanceerd en stralend blijft. 
• Probiotische huidverzorging te proberen, die goede bacteriën ondersteunt.
• Ontstekingsremmende ingrediënten zoals niacinamide of groene thee-extract te gebruiken.
• Een gezonde levensstijl aan te houden, met een uitgebalanceerd dieet en voldoende hydratatie.

Kan stress acne verergeren?

Ja, stress kan acne verergeren. Het verhoogt de productie van cortisol, een hormoon dat de talgklieren kan stimuleren en ontstekingen kan verergeren. Dit kan de groei van schadelijke stammen zoals IA1 bevorderen en de balans in het huidmicrobioom verstoren.

Zijn er andere micro-organismen die acne veroorzaken?

Ja, bacteriën zoals Staphylococcus Aureus, Staphylococcus epidermidis, Streptococcus agalactiae, Klebsiella Pneumoniae en Malassezia folliculitis is een gist, veroorzaakt ontstekingen wat op acne kan lijkt. Ook wel fungal-acne genoemd.

Met andere woorden

Cutibacterium acnes is een fascinerende bacterie met verschillende subspecies die elk een unieke rol spelen in de huidgezondheid. Door een gebalanceerde huidverzorgingsroutine, gezonde levensstijl en eventueel professioneel advies kun je ervoor zorgen dat de “goede” subspecies de overhand houden. Blijf nieuwsgierig en blijf leren over je huid – het is tenslotte je grootste orgaan!

Nu je hier bent

We hebben een speciale pagina vol met handige informatie en tips! Hier vind je alles wat je moet weten, zoals:

• Wat is acne precies?
• Wat zijn de oorzaken van acne?
• Hoe herken je acne?
• Hoe behandel je een huid met acne?
• Handige tips als je acne hebt
• De beste producten om je huid met acne te verzorgen

Of je nu op zoek bent naar antwoorden, advies of de juiste producten, we helpen je graag op weg naar een gezondere, stralende huid. Klik hier om naar onze acne-pagina te gaan en ontdek alles wat je moet weten! 

Meer nog meer weten over acne? Bekijk al onze blogs over acne!

Ben je op zoek naar uitgebreide informatie, praktische tips en de nieuwste inzichten over acne? We hebben al onze acne-gerelateerde blogs voor je op één plek verzameld.

Klik hier en ontdek alles wat je moet weten over acne: van oorzaken en behandelingen tot huidverzorging en leefstijltips.