Clownseczeem of medisch gezegd periorale dermatitis is een uitslag die het vaakst voorkomt bij vrouwen tussen de 16 en 45 jaar. Maar ook kinderen tussen de 7 maanden en 13 jaar blijven er niet van gespaard. De huidaandoening bestaat uit kleine inflammatoire papels en pustels en/of rood/roze schilferige velden rond de mond of ogen. De bultjes zijn geen echte puistjes, het zijn eczeembultjes, gevuld met vocht.
De naam clownseczeem verklapt het al. Bij deze aandoening is alleen het gedeelte rondom de mond (periorale) of rondom de ogen aangetast. Hoe clownseczeem precies ontstaat is nog altijd onbekend.
Actueel gebruik van corticosteroïden in het gezicht kan een uitlokkende factor zijn voor de aandoening. Het is nog onzeker hoe lokale corticosteroïden kunnen leiden tot clownseczeem, maar men denkt dat het aantasten van de micro-organismen in de haarfollikels een rol spelen. Op de huid zitten onschadelijke bacteriën die samen met de huid een natuurlijke barrière vormen. Wanneer die huidbarrière wordt verbroken kunnen indringers sneller de huid binnenkomen. Er is tot nu toe nog nooit een bacteriële verwekker van clownseczeem gekweekt.
Naast corticosteroïden is er een ontzettend lange lijst met mogelijke oorzaken. Deze lijst gaat van medicatie, cosmetica en tandvullingen tot weersveranderingen en zelfs kauwgom en tandpastas met een hoog fluoridegehalte (Colgate duraphat 5000 plus/Colgate maximum cavity protection). Er kunnen dus allerlei zaken een mogelijke oorzaak zijn.
Ook hormonale factoren kunnen aanzetten tot clownseczeem bij vrouwen tijdens de premenstruele periode, tijdens de zwangerschap en bij het gebruik van orale anticonceptie of het mirena spiraal.
Schilfering, pustels, papels zijn symptomen die je wel vaker ziet. Dat wil daarom niet zeggen dat je hoe dan ook clownseczeem hebt. Hoe weet je dan zeker dat je te maken hebt met clownseczeem?
Eén van de verwante huidziekten is rosacea. Zowel rosacea als clownseczeem worden gekenmerkt door erythemateuze papels, rode verheven bobbeltjes ter hoogte van het gezicht. Rosacea komt echter vaker voor op de wangen, de neus, het voorhoofd en de kin. De regio’s rond de ogen en de mond zijn bij rosacea vaak vrij van papels, terwijl dat bij clownseczeem net de hotspots zijn. Zowel bij rosacea als bij clownseczeem komen er geen mee-eters (comedonen) voor. Wat we bij rosacea wel zien zijn teleangiëctasieën (kleine verwijde bloedvaatjes). Ondanks dat ze op klinisch vlak vergelijkbaar zijn, verschillen ze in oorzaak en prognose.
Clownseczeem wordt niet alleen met rosacea, maar ook met acne verward. Roodheid, papels en pustels zijn ook klachten die bij acne voorkomen. Dit maakt dat de diagnose soms lastig te stellen is. De voorkeurslocatie en het ontstaan/beloop spelen hier een belangrijke rol. Daarnaast zijn er bij acne comedonen aanwezig, wat bij clownseczeem niet het geval is. Meer over: herken de verschillende acne vormen.
Dit zijn de twee meest besproken differentiaal diagnoses (DD), maar denk ook aan: contacteczeem, lip-licking dermatitis, atopische eczeem, lupus miliaris, malabsorbtiesyndroom (zinkdeficiëntie) en demodex folliculitis.
Wanneer er een stukje huid onder de microscoop gelegd (histologisch onderzoek), dan wordt een milde niet specifieke ontstekingen zichtbaar. De ontstekingen verschillen tussen perivasculair (rond om de vaten) en peri-folliculair (rond om het follikel).
Clownseczeem kan bij de meerderheid van de patiënten effectief en veilig behandeld worden door een huidspecialist.
De eerste stap is om de oorzaak op te sporen. In het geval dat corticosteroïden of andere cosmetische producten de boosdoener zijn, is het soms voldoende om het gebruik ervan gewoon stop te zetten.
Helpt dat niet, dan kan er medicatie voorgeschreven worden of kan er lokaal of oraal antibioticum worden ingezet. Er is geen eenduidige standaardtherapie. De situatie en leeftijd van de patiënten is een leidende factor. Orale antibiotica zoals doxycycline, minocycline of tetracycline worden vaak ingezet, maar die zijn minder geschikt voor patiënten onder de 8 jaar. Smeren met metronidazol of clindamycine of erytromycine is in dat geval een goed alternatief. Soms wordt er gewerkt met een combinatie van orale en de topicale therapie.
Meer over huidadvies clownseczeem
Het uitgangspunt is natuurlijk stoppen met het gebruik van cosmetische producten die clownseczeem veroorzaken. Clownseczeem reageert vaak gemakkelijk op therapie, maar kan wel chronisch en terugkerend zijn. De prognose van periorale dermatitis is goed. Het vermijden van alle externe effecten leidt vaak tot verbetering. Het litteken dat achterblijft na de behandeling geneest vanzelf, hoewel dat soms lang kan duren.
Hafeez Z. H. (2003). Perioral dermatitis: an update. International journal of dermatology, 42(7), 514–517.
Lee, G. L., Zirwas, M. J. (2015). Granulomatous Rosacea and peririficial dermatitis. Dermatol Clin, 33, 447-455.
Peters, P., & Drummond, C. (2013). Perioral dermatitis from high fluoride dentifrice: a case report and review of literature. Australian Dental Journal, 58(3), 371–372.
Tempark, T., Shwayder, T. A. (2014). Perioral dermatitis: A review of the condition with special attention to treatment options.
Tolaymat, L., Hall, M. R. (2020). Perioral Dermatitis. In Statpearls. Statpearls publishing.
Satyawan I, Oranje AP, van Joost T. Perioral dermatitis in a child due to rosin in chewing gum. Contact Dermatitis. 1990 Mar;22(3):182-3.
Hafeez F, Maibach H. An overview of parabens and allergic contact dermatitis. Skin Therapy Lett. 2013;18(5):5-7.
Het dragen van een mondmasker ter preventie van de coronavirus is zinvol, echter is er een onverwachte bijkomende huidaandoening: Maskne. Puistjes veroorzaakt door het langdurig dragen van een mondmasker. Een van de redenen waarom we Maskne kunnen krijgen is omdat de huid door de mondmasker veel meer wrijving veroorzaakt dan normaal. De chronische wrijving verstoord je huidbarriere, de beschermende huid olie en vetten wordt door de masker geabsorbeerd. In combinatie met een vochtige omgeving ten gevolge van ademhaling zorgen voor een omgeving waarin bacterien en gisten meer kunnenn groeien. Meer over Maskne
Dionne, onze huidtherapeute & Iconic Elements-teamlid, vertelt hierover meer. Melasma, ook wel zwangerschapsmasker genoemd, is een pigmentstoornis die gekarakteriseerd wordt door symmetrische, gepigmenteerde maculae. Macula
De postmenopauzale periode is de tijd die het einde van je menstruatiecyclus markeert. Het is een natuurlijk biologisch proces. Tijdens de menopauze hebben lagere oestrogeenspiegels
Als je huidverzorging uit reinigen, hydrateren en beschermen bestaat, dan kan een serum een extra stap zijn om je huid in conditie te houden. Wat
