Een litteken, en nu?

Na een beschadiging aan de huid kan een litteken ontstaan. Een litteken is bindweefsel dat de normale huid vervangt bij het genezen van een wond.

Het wondgenezingsproces verloopt in drie fasen die elkaar in de tijd overlappen.
Dit zijn: 1. Hemostase en lokale reiniging (inflammatie) fase 2. Proliferatie (celdeling) en granulatie en 3. Hermodellering van littekenweefsel. De laatste fase duurt het langst: soms tot wel anderhalf jaar.

Hoelang dit genezingsproces duurt en hoe goed een wond geneest is afhankelijk van verschillende factoren. Waar de wond zich bevindt, de ontstaanswijze, de grootte, de diepte en de vorm spelen hierbij mee. Ook de leeftijd en de conditie van de persoon spelen een rol. Daarnaast kunnen door het gebruik van medicijnen zoals bloedverdunners, immunosuppresiva de wondgenezing vertragen.

Een litteken kan verschillende verschijningsvormen hebben. Meestal ziet een litteken er na het genezingsproces vlak en onopvallend uit. Soms gaat een litteken gepaard met een deuk, een kuiltje in de huid. Dit heet een atrofisch litteken. Echter kan er door een verstoring in het wondgenezingsproces soms ook een verheven litteken achterblijven. Dit wordt een hypertrofisch litteken genoemd.

Naast dat littekens cosmetisch storend kunnen zijn, kunnen ze ook pijn, jeuk en irritatie geven. Er zijn thuisproducten op de markt die beweren littekens en klachten (zichtbaar) te verminderen.

Maar welke thuisproducten zijn daadwerkelijk bewezen effectief en wanneer begin je met het gebruiken hiervan?

Littekencrèmes

Er is veel onderzoek gedaan naar het effect van littekencrèmes. Plantextracten zoals uienextract, groene thee, aloë vera, vitamine E en vitamine D zijn bekende onderzochte ingrediënten voor de behandeling van littekens. Bewijs dat deze effect hebben blijft echter uit. Met name vitamine E zal je regelmatig op de ingrediëntenlijst van littekencrème ontdekken.

Over vitamine E worden zelfs nadelige bijwerkingen beschreven, zoals het ontstaan van contactdermatitis en verergering van jeuk en huiduitslag. Heeft het smeren van een littekencrème dan helemaal geen nut? Doordat de huid soepel gehouden wordt door het inmasseren van een littekencrème kan het litteken wel degelijk wat minder opvallend worden. Dit inmasseren hoeft alleen niet met een “speciale” littekencrème te zijn en hiermee mag je voorzichtig mee beginnen zodra de wond gesloten is.

Siliconenproducten

Er zijn verschillende producten verkrijgbaar voor littekens met siliconen. Deze worden ook wel siliconenpleisters of siliconensheets genoemd. Siliconenpleisters zijn effectief gebleken in het verbeteren van littekens doordat ze de littekenhuid afdekken en verlies van vocht tegengaan. Daarnaast zorgen ze er ook voor dat pijn, jeuk en irritatie verminderen. Ook met siliconenproducten mag gestart worden zodra de wond gesloten is.

Welke cosmetische ingrediënten kan je gebruiken?

Gelukkig zijn er ook cosmetische ingrediënten die de textuur en het uiterlijk van littekens kunnen verbeteren:

Allium Cepa (Uiextract):

• Effectiviteit: Onderzoek toont aan dat uiextract de zichtbaarheid van littekens kan verminderen.
• Werking: Het heeft ontstekingsremmende eigenschappen en reguleert collageen, wat helpt de littekens te verzachten.

Vitamine C (Ascorbinezuur):

• Effectiviteit: Vitamine C stimuleert collageen aanmaak.
• Werking: Herstelt beschadigd weefsel en vermindert pigmentatie, waardoor littekens vervagen.

Niacinamide (Vitamine B3):

• Effectiviteit: Niacinamide heeft ontstekingsremmende effecten en herstelt de huidbarrière.
• Werking: Vermindert roodheid en verbetert de elasticiteit rond littekens.

Peptiden:

• Effectiviteit: Peptiden stimuleren herstel en vernieuwing van de huid.
• Werking: Bevorderen collageenproductie en verbeteren de huidstructuur voor zachtere littekens.

Hyaluronzuur:

• Effectiviteit: Hydrateert en versnelt genezing.
• Werking: Houdt de huid gehydrateerd en gezond, wat essentieel is voor littekenvermindering.

Aloë Vera:

• Effectiviteit: Aloë vera staat bekend om zijn genezende en kalmerende eigenschappen.
• Werking: Hydrateert en vermindert ontstekingen, wat de genezing bevordert.

Retinol:

• Effectiviteit: Retinol stimuleert celvernieuwing en verhoogt collageen productie.
• Werking: Vervaagt littekens door de huidtextuur te verbeteren.
• Gebruik: Voorzichtig ‘s nachts aanbrengen; gebruik overdag zonnebrandcrème.

Bakuchiol:

• Effectiviteit: Bakuchiol is een plantaardig alternatief voor retinol met vergelijkbare effecten.
• Werking: Stimuleert collageenproductie en verbetert huidstructuur zonder irritatie.

Dus, wat kun je thuis doen?

Kortom: een litteken inmasseren heeft zin, en dit hoeft niet per se met een littekencrème. Probeer het litteken goed te beschermen tegen zonlicht met minimaal SPF-30 om verkleuringen of irritatie te voorkomen. Maak daarnaast gebruik van siliconenpleisters om het sneller tot rust te laten komen wanneer deze verdikt en rood lijkt te zijn. Zo lang het litteken zich nog ontwikkelt, vaak een jaar tot anderhalf jaar, heeft het gebruik van siliconenproducten of masseren met crèmes nut.

Foto van een klant

Een klant heeft foto’s ingestuurd van haar keizersnede litteken, waarop ze vier weken lang twee keer per dag onze Sensitive Cream heeft aangebracht. Wat haar vooral opviel, was dat het litteken soepeler aanvoelde en minder gekleurd was. De verklaring hiervoor ligt in het actieve ingrediënt van onze Sensitive Cream: avena sativa, ook bekend als haverextract.

Dit ingrediënt staat bekend om zijn kalmerende en huidverbeterende eigenschappen. Hoewel er geen specifieke studies zijn die het directe effect van topicaal avena sativa op littekenverbetering aantonen, kan het algemene verzachtende effect van haver bijdragen aan een betere huidconditie en mogelijk het uiterlijk van littekens verbeteren.

Met dank aan

Helen de Groot – huidtherapeute io, afgestudeerd vanaf juli 2022

Nu je hier bent

Minimaal invasieve cosmetische behandelingen nemen jaarlijks toe. Tegenwoordig is het meer en meer geaccepteerd. Aan cosmetische ingrepen denk je al snel aan injectables zoals botuline toxine, fillers, maar ook peelings en verschillende laser behandelingen om minder vermoeid uit te zien en de huid stralender te maken. Maar cosmetische behandelingen van storende moedervlekken, acne littekens,  rosacea teleangiectasia, verdikte littekens, alopecia, overbeharing, cellulitis, hardnekkige en dieet resistente buikvetjes, wijnvlek, overmatig transpireren, HIV lipodystrofie in het gezicht en tatouage vallen hier ook onder. Meer over: Cosmetische behandelingen – wat zijn de redenen om het te laten doen?