Geurtje in je huidverzorging, is dat goed of slecht?

Een geurtje in je huidverzorging, de een vindt het lekker de andere niet. Bij enkelen kan het zelfs een allergie veroorzaken. Een geur is blijkbaar heel persoonlijk en ook cultureel bepaald. Tijd om eens te onderzoeken wat parfum voor je huid doet en wat de feiten zijn.

Een geurtje, hoe is het opgebouwd?

Er zijn duizenden chemische stoffen die een geur hebben. In de parfumindustrie worden meer dan 2000 chemische ingrediënten gebruikt, waarvan slechts 300 tot 400 een natuurlijke oorsprong hebben.

Een parfum bestaat uit vele honderden geuringrediënten en een parfumeur voert een lange reeks experimenten uit om de optimale balans te creëren. Een geurkarakter in een parfum verandert doorheen de tijd en de volatiliteit van de parfumgrondstoffen speelt daarbij een belangrijke rol.

Parfum is opgebouwd uit twee zaken: topnoten en de bodem of basis.
1. De meest vluchtige ingrediënten zijn de topnoten. Dat kan bijvoorbeeld citrus zijn gevolgd door hartnoot, wat een bloemige, fruitige of kruidige geur kan hebben.
2. De bodem of de basis ruik je het langst en bestaat uit amber, vanille en houtsoorten.

De concentratie parfum in eau de parfume, cologne en toilette varieert van 3 tot 15%, in huidverzorging van 0.2 tot 2% en in lipstick rond de 1%.

Parfum allergie

Een allergie voor parfum behoort tot de zogeheten “type IV vertraagde type overgevoeligheidsreacties”. Ook wordt er gesproken van een contactallergie. De huidverschijnselen ontstaan doordat de parfumgrondstoffen een afweerreactie hebben veroorzaakt bij de persoon die hiervoor overgevoelig is. Deze type IV huidreactie wordt gekenmerkt door roodheid, jeuk, schilferingen, bultjes op de aangedane huiddeel.

In totaal kunnen meer dan 150 geurstoffen contactallergieën veroorzaken. Tot 4,5% van de volwassenen zijn allergisch voor geurstoffen, en bij vermoedelijke parfum allergie patiënten kan de frequentie oplopen tot 20% tot 25%.

Er zijn meer dan 2000 geurstoffen, maar ruim 150 stoffen veroorzaken allergieën op de huid.

De meest voorkomende sensibilisatoren zijn linalool- en limoneenhydroperoxiden, hydroxyisohexyl-3-cyclohexeencarboxaldehyde, boommos en oak mos, isoeugenol, kaneelalcohol en kaneel. Producten die voor sensibilisatie zorgen zijn vaak deodorants, fijne geuren en aftershaves.

Hoe wordt parfumallergie getest?

Dermatologen maken gebruik van een allergieplaktest, meestal op de rug.

Er worden staaltjes van minimaal 30 stoffen (volgens de Europese standaardreeks) waar iedereen regelmatig mee in contact komt, op de rug geplakt. Meestal wordt het onderzoek uitgebreid met een aanvullende serie van parfummixen die vaak voorkomen in cosmetica. De parfummixen bestaan uit mix I en II, beide mengsels van geuren.

Parfummix I bestaat uit de volgende stoffen: cinnamyl alcohol, cinnamaldehyde, eugenol, alpha-amyl-cinnamaldehyde, hydroxycitronellal, geraniol, isoeugenol en oak moss absolute.

Parfummix II bestaat dan weer uit: alpha-Hexyl cinnamaldehyde 5%, Citral 1%, Citronellol 0.5%, Farnesol 2.5%, Coumarin 2.5 % en Hydroxymethylpentylcyclohexenecarboxaldehyde 2.5%. 

Een interessante studie onderzocht gedurende een periode van 25 jaar, de relatie tussen atopie en parfummix I. Atopie betekent aanleg van een persoon om antistoffen te produceren, specifiek gericht tegen onschuldige stoffen in je omgeving. Denk maar aan boom en graspollen, huisstofmijt, honden en katten. Vaak hebben deze personen een atopische aanleg, zoals constitutioneel eczeem, astma of hooikoorts. De conclusie van de studie was dat er geen relatie bestaat tussen atopie en een allergie voor parfummix I.

Hier vind je een uitgebreide lijst van allergenen.

Hypoallergeen

De term hypoallergeen betekent dat een product, een huidverzorgingscrème, shampoo of wasmiddel geen ingrediënten bevat waarvan het bekend is dat ze een allergische reactie kunnen veroorzaken.

Een logische gedachte is dat  “hypoallergeen” hetzelfde betekent als “geen kans op een allergische reactie“. In de praktijk is niks minder waar. Je kan eigenlijk op elk ingrediënt allergisch reageren! Het is wel zo dat van een aantal ingrediënten gekend is dat deze sneller allergische reacties uitlokken. De term hypoallergeen is niet wettelijk gedefinieerd en kan dus vrij gebruikt worden. 

Lees ook over de gevoelige huid

Het fenomeen van pigmented cosmetic dermatitis (PCD)

PCD is een niet-eczemateuze variant van contactdermatitis. Dit wordt gekenmerkt door donkere vlekken (hyperpigmentatie) met weinig of geen tekenen van dermatitis. Het komt vooral voor bij mensen met een getinte huid en mensen huidtype fitzpatrick 4 en hoger.

De hyperpigmentatie bevindt zich ter hoogte van de wangen, het voorhoofd en soms het hele gezicht. PCD bestaat uit diffuse of vlekkerige bruine hyperpigmentatie. In ernstige gevallen is de pigmentatie zelfs zwart, paars of blauwzwart; in milde gevallen neigt het naar lichtbruin. Af en toe zijn er rode vlekken of papels zichtbaar, wat op een milde contactdermatitis wijst. PCD kan ook tot jeukklachten leiden. Tegenwoordig komt het weinig voor omdat de cosmetische branche geen sterke huidsensitizers meer gebruikt in producten.

Invloed van parfum?

Geuren worden al van oudsher gebruikt om lichaamsgeuren te maskeren en het lichaam aangenamer te doen ruiken. De psychologie van geurkeuze daarentegen staat nog in de kinderschoenen. Geurstudies hebben een belangrijke rol gesuggereerd voor olfactorische (reukzenuw) stimulatie en verandering van cognitie, stemming en sociaal gedrag. Dat wil zeggen dat bepaalde geuren herinneringen kunnen ophalen of zelfs gedrag kunnen  beïnvloeden, denk maar aan aromatherapie. Al duizenden jaren gebruiken mensen deze vorm van therapie. In China, India en Japan verwerkte men aromatische plant- en bloemextracten in harsen, balsems en oliën. Deze stoffen werden gebruikt voor medische en religieuze doeleinden.

Shopping centra in Japan, de VS en zelfs in ons eigen land (de Magna Plaza in Amsterdam) maken gebruik van geuren om het koopgedrag en de stemming van consumenten te beïnvloeden. Een artikel beschreef dat shoppers tot 30 % langer doorbrachten in een winkel wanneer de geur sterk was in vergelijking met shoppers in een geurloze winkel.

Wist je dat 1?

Deodorant in Oost-Azië en Korea moeilijker te verkrijgen en ook relatief duur is? Dat heeft te maken met een gen genaamd ABCC11, dat bepaalt of mensen nat of droog oorsmeer produceren. Het verlies van deze genfunctie zorgt voor droog oorsmeer. Mensen met droog oorsmeer missen ook een chemische stof in hun oksels die bacteriën voedt en die dus okselgeur veroorzaken. Kort gezegd betekent dat dus geurloze oksels…

Wist je dat 2?

Parfum op een droge huid anders ruikt dan een normaal of vette huid? Een parfum is dus opgebouwd in topnoten en basis geur. De ingrediënten in topnoten zijn licht en vrij vluchtig. Ze hebben citrus, kruidige en aromatische tonen. Parfum op een droge huid verdampen de topnoten sneller. Waardoor je relatief meer basisnoten ruikt.

Dus

Parfum in cosmetica blijft een complex onderwerp. . Aan de ene kant kan parfum de stemming positief beïnvloeden. Aan de andere kant kan er allergisch gereageerd worden op geurstoffen. Geurallergie komt voor bij 4.5 % van de algemene bevolking en dat verhoogt naar 20 à 25% wanneer er een sterke aanwijzing voor is. Echter bestaan er duizenden geurstoffen en zijn er enkele honderden geurcontactallergenen bekend.

Een leven zonder geur is net als een schilderij zonder kleur

Over Francis Wu

‘In mijn dermatologiepraktijk vragen mensen me vaak naar huidverbeterende producten. Omdat ik wil dat je als gebruiker kunt vertrouwen op het middel dat je smeert, heb ik een eigen skincare lijn ontwikkeld: Iconic-Elements. Een complete huidverzorgingslijn die eruit springt omdat het (evidence-based) werkt!’