Haaruitval: Hoe herken je de verschillende vormen?

Haaruitval is iedere vorm van haarverlies op het lichaam. In dit overzicht concentreren we ons op de haaruitval van de behaarde hoofdhuid en het gezicht. Om je op weg te helpen welke vormen van haarverlies er zijn, kunt je hier een overzicht vinden van veel verschillende soorten en oorzaken van haarverlies.  

Haaruitval wordt vaak in verband gebracht met meerdere oorzaken tegelijk. Daarom kan het heel moeilijk zijn om een ​​diagnose te krijgen die al je klachten verklaart, en ook je haaruitval succesvol te behandelen. Haaruitval is bijna altijd ongevaarlijk, maar kan ernstige psychische problemen veroorzaken. Daarom kan het fijn zijn om te weten welke diagnose op jou van toepassing is en zo mogelijk haaruitval te voorkomen. Raadpleeg daarom altijd je arts als je zorgen maakt of psychische klachten heeft. De arts zal je veel vragen stellen en de hoofdhuid in detail onderzoeken om de verschillende oorzaken te achterhalen en de meest geschikte diagnose en behandeling te stellen.

Haaruitval zonder huidafwijkingen of klachten

Telogeen effluvium: Tijdelijk haarverlies vaak verspreid over de hele hoofdhuid. Dit ontstaat door een tijdelijk energie tekort in het lichaam. Het kost het lichaam energie om haren vast te houden. Door de haren los te laten, heeft het lichaam energie voor andere belangrijkere processen in het lichaam. Deze extra energie kan nodig zijn voor verschillende dingen:

• Stress: 1-6 maanden na stress periode (operatie, zwangerschap, financiële zorgen). 
• Chronische ziekte. 
• Covid-infectie: kan tot 9 maanden na infectie haarverlies veroorzaken
• Dieet met name bij snel gewichtsverlies: meer dan 1 kg per week
• Bepaalde medicijnen:
  • *geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk: ACE-remmers, beta-blokkers
    *chemotherapie
  • * anti-epileptica: carbamazapine, valproinezuur
    * bloedverdunners: heparine, acenocoumarol, warfarine
    * hormonen: orale anticonceptiva (‘de Pil’), andere hormoonbehandelingen met bijvoorbeeld testosteron
    * antidepressiva: vrijwel alle antidepressiva kúnnen haaruitval veroorzaken
    * retinoïden: isotretinoine (tegen acne) en acitretine (tegen psoriasis) kunnen soms ook haaruitval veroorzaken

Alopecia Androgenetica (AA) is een vorm van haarverlies die wordt veroorzaakt door genetische factoren en hormonale veranderingen. Het komt vaker voor bij mannen en wordt ook wel mannelijke kaalheid genoemd. Bij vrouwen wordt het vaak aangeduid als vrouwelijke kaalheid. Androgenetische alopecia is een geleidelijk proces waarbij het haar op de kruin en de slapen dunner wordt en uiteindelijk uitvalt.

• Bij mannen levert dit de typische inhammen en kale plek op de kruin op.  
• Bij vrouwen is vaak na de menopauze een bredere scheiding zichtbaar. Soms kunnen bij vrouwen inhammen en een kale kruin ontstaan, dit komt niet zo vaak voor. Heeft u als vrouw al voor de menopauze last van deze vorm van haaruitval, dan kan het zinvol zijn door een arts hormonaal onderzoek te laten doen, om te kijken waarom uw hormoon balans op jonge leeftijd al verstoord is. 

Norwood-Hamilton schaal is een score systeem voor het uitdrukken van mannelijke kaalheid in een getal. Het systeem wordt o.a. gebruikt voor studies naar behandeling van kaalheid. Zie ook andere alopecia score systemen

Studie uit 2024 – roken en kaalheid!

Een onderzoek toont aan dat mannen die roken, of dat nu momenteel is of in het verleden, aanzienlijk meer kans hebben op het ontwikkelen van AA dan mannen die nooit hebben gerookt.

Bovendien zijn de kansen op het ontwikkelen van AA hoger bij degenen die minstens 10 sigaretten per dag roken dan bij degenen die minder roken, zo ontdekten de onderzoekers.

De onderzoekers voerden een beoordeling en meta-analyse uit van acht observationele studies om de verbanden tussen roken en AA te begrijpen. Rokers werden gedefinieerd als zowel huidige als voormalige rokers.

In het algemeen, gebaseerd op zes studies, lopen mannen die ooit hebben gerookt 1,8 keer meer kans om AA te ontwikkelen.

Gebaseerd op twee studies hebben mannen die dagelijks 10 of meer sigaretten roken ongeveer tweemaal zoveel kans om AA te ontwikkelen dan degenen die tot 10 sigaretten per dag roken.

Alopecia areata: is een auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door ronde plekken met haarverlies op de hoofdhuid. Deze plekken kunnen klein zijn of zich uitbreiden tot grote gebieden. Alopecia areata kan ook invloed hebben op de wenkbrauwen, baard en andere delen van het lichaam. De oorzaak van alopecia areata is onbekend, maar het kan worden behandeld met corticosteroïden en andere medicatie zoals ciclosporine.

Alopecia totalis is een aandoening waarbij al het hoofdhaar uitvalt. Het kan ook invloed hebben op de wenkbrauwen en wimpers. Alopecia totalis wordt veroorzaakt door een auto-immuunreactie waarbij het lichaam haarfollikels aanvalt en vernietigt. Het kan worden behandeld met corticosteroïden en andere medicatie, maar er is momenteel geen remedie voor deze aandoening.

Alopecia universalis is een zeldzame vorm van alopecia waarbij al het lichaamshaar uitvalt, inclusief wimpers en wenkbrauwen. Het wordt veroorzaakt door dezelfde auto-immuunreactie als alopecia totalis. Het kan worden behandeld met medicatie, maar er is momenteel geen remedie voor deze aandoening.

Tractie-alopecia: wordt veroorzaakt door herhaaldelijk trekken aan het haar, vaak door het dragen van strakke kapsels zoals vlechten en paardenstaarten. Deze spanning op de haarfollikels kan leiden tot permanente schade en haaruitval. Tractie-alopecia kan worden voorkomen door het dragen van losse kapsels en door het beperken van het gebruik van haaraccessoires die het haar te veel belasten.

Afhankelijk van je situatie zal de arts zo nodig aanvullend onderzoek doen en verdere uitleg geven. Pas als de oorzaak bekend is en alles controle is, kunnen de haren weer terug groeien. Hier is veel geduld voor nodig. Eerst ervaar je dat de haaruitval stopt. Daarna zullen de haren pas terug groeien. Dit kan soms wel maanden tot een jaar of langer duren. 

Haaruitval met roodheid en/of schilfering en/of jeuk en/of branderig gevoel

Hoofdroos (seborrhoïsch eczeem): Hierbij staat vaak de schilfering op de voorgrond en is de haaruitval in mindere mate aanwezig.

Contactallergie: heb je veel last van jeuk op uw hoofd, dan kan er sprake zijn van een contactallergie voor bijvoorbeeld haarzorgverzorgingsproducten. Hierbij staat de jeuk vaak op de voorgrond. Vaak heb je hierbij wel eens eerder een reactie op een verzorgingsproduct gehad zoals roodheid, zwelling of jeuk. Eventueel kan contactallergologisch onderzoek verricht worden.

Schimmel infectie (mycosis capitis): dit komt het meeste voor bij kinderen met kroeshaar. Deze haren zijn driehoek vormig, waardoor de schimmel daar makkelijk in achter kan blijven. Soms kunnen er ook kleine puskopjes bij aanwezig zijn. Regelmatig zijn de lymfeklieren in de hals vergroot.

Brandend gevoel hoofdhuid: Vaak gaat het gevoel van een branderige hoofdhuid samen met klachten van stress. Vaak als de stress toeneemt, neemt ook het gevoel van een branderige hoofdhuid toe. Helaas is de enige manier om hier vanaf te komen, beter met de stress om leren gaan. Zalven, crèmes en tabletten zullen hierbij helaas niet helpen.

Terugtrekkende haargrens met/zonder wenkbrauw verlies: dit kan gepaard gaan met roodheid rondom de haarzakjes en/of jeuk, maar hoeft niet. Vaak ervaren patiënten eerst wenkbrauw verlies en bij navraag merken ze dat de haargrens langzaam terug trekt. Dit is kenmerkend voor frontal fibrosing alopecie. Een vorm van verlittekende haaruitval die met name voorkomt bij post-menopauzale vrouwen. Het wordt gezien als een gezonde maar vervelende fout van het afweer systeem waarbij de haarzakjes aangevallen worden. Waarom dit met name ter plaatse van de wenkbrauwen en voorhoofd gebeurd en niet op de rest van het lichaam is niet bekend.

Roodheid en puistjes op hoofdhuid met/zonder jeukklachten: Deze klachten kunnen bij veel verschillende aandoeningen horen. Een aandoening met haaruitval die puistjes kan geven is folliculitis decalvans. Hierbij vinden ontstekingen in de huid plaats, waarbij haarzakjes verloren kunnen gaan. Neem contact op met uw arts bij twijfel over deze diagnose. Zo nodig kan behandeling voorgeschreven worden om de ontstekingen te remmen.

Welke vorm van haaruitval je ook hebt, het is altijd zinvol om contact op te nemen met uw arts om passende therapie danwel informatie te ontvangen. 

Normaal haarverlies

Fysiologisch haarverlies is een volkomen normaal verschijnsel waarbij het dagelijks verliezen van haren tot de natuurlijke haarcyclus behoort. Gemiddeld verliest een persoon tussen de 50 en 100 haren per dag. Interessant is dat er jaarlijks twee piekmomenten zijn waarop vooral vrouwen meer haarverlies kunnen ervaren, namelijk in april en juli.

Deze pieken in haarverlies worden beïnvloed door seizoensgebonden veranderingen die de haargroeicyclus kunnen beïnvloeden. Ondanks dit tijdelijk verhoogde haarverlies, is het belangrijk te weten dat deze vorm van haarverlies normaal is en dat de verloren haren vanzelf weer terugkomen. Het lichaam past zich op natuurlijke wijze aan deze cyclische veranderingen aan, waardoor de haargroei na een dergelijke piek weer zal normaliseren.

Nu je hier bent

Scheerbulten, razor bumps in het engels en dermatologisch ookwel pseudofolliculitis barbae genoemd. Pseudofolliculitis barbae wordt meestal veroorzaakt door scheren. Het wordt vaker, circa 60% bij donkergekleurde mannen gezien en 5% bij de blanke man. Bij vrouwen kan scheerbulten soms in de oksels, schaamstreek en benen voorkomen. Meer over scheerbulten