Clownseczeem

Dr. Wu's analyse

Wat is Clownseczeem?

De naam clownseczeem (ook wel dermatitis perioralis genoemd) verklapt het al: deze goedaardige en niet-besmettelijke huidaandoening zorgt voor een rode, geïrriteerde huid met kleine ontstoken bultjes (papels en pustels). Hoewel ze op puistjes lijken, gaat het hier om een vorm van eczeem, waarbij de huid gevoelig en uit balans raakt.

Deze uitslag komt vooral voor rond de mond, maar kan ook rondom de neus of ogen opduiken. Opvallend is dat het gebied direct rondom de lippen meestal vrij blijft van uitslag. Dermatitis perioralis kan aanhouden als het niet wordt behandeld, maar met de juiste aanpak kunnen de klachten sneller verdwijnen.

Wat veroorzaakt Clownseczeem?

De exacte oorzaak van clownseczeem is nog altijd niet volledig bekend. Wel zijn er verschillende factoren geïdentificeerd die een rol kunnen spelen bij het ontstaan of verergeren van de aandoening. Hieronder zijn de 5 bekendste oorzaken genoemd.

1. Gebruik van corticosteroïden

Corticosteroïden in het gezicht zijn een van de belangrijkste uitlokkende factoren van clownseczeem. Hoe sterker het hormoon, hoe groter het risico. Zelfs milde varianten, zoals hydrocortisonacetaat, kunnen deze aandoening veroorzaken.

De exacte oorzaak is nog onduidelijk, maar vermoedelijk verstoren corticosteroïden de natuurlijke balans van micro-organismen op de huid. Een gezonde huidbarrière, in samenwerking met onschadelijke bacteriën, beschermt tegen externe invloeden. Corticosteroïden kan deze bescherming verzwakken, waardoor de huid gevoeliger wordt voor irritatie en ontstekingen.

2. Huidverzorgingsproducten en cosmetica

Verschillende cosmetische producten kunnen clownseczeem uitlokken of verergeren. Dit geldt met name voor:

Crèmes en zalven met een afsluitende werking (occlusief), zoals vette huidverzorgingsproducten.
Make-up en foundations met irriterende ingrediënten.
Geparfumeerde of sterk schuimende reinigers.
Fluoridehoudende tandpasta’s (zoals 5000 ppm fluoride).

3. Omgevingsfactoren en gewoonten

Clownseczeem kan ook worden beïnvloed door externe factoren, zoals:

Weersveranderingen: Koude wind, droog weer of hoge luchtvochtigheid kunnen de huidbarrière verstoren.
UV-straling: Blootstelling aan de zon kan de huid irriteren en de klachten verergeren.
Mechanische irritatie: Veelvuldig aanraken van het gezicht, overmatig scrubben of intensieve gezichtsbehandelingen.
Mondcontact met irriterende stoffen: Bijvoorbeeld het veelvuldig kauwen van kauwgom of lippen likken.

4. Hormonale invloeden

Hormonale schommelingen kunnen een rol spelen bij het ontstaan of verergeren van clownseczeem. Dit wordt vaker gezien bij vrouwen:

Tijdens de premenstruele periode.
Tijdens de zwangerschap. Bij het gebruik van hormonale anticonceptie, zoals de pil of het Mirena-spiraal.

5. Medicatie

Bepaalde medicijnen kunnen het risico op clownseczeem verhogen, zoals:

Inhalatiecorticosteroïden (bijvoorbeeld bij astma).
Immunosuppressiva die de afweer van de huid verzwakken.

Wat is géén oorzaak?
Hoewel clownseczeem vaak met bacteriële huidinfecties wordt verward, is er tot nu toe nooit een bacteriële verwekker geïdentificeerd via kweekonderzoek. Dit betekent dat antibiotica niet worden ingezet vanwege een infectie, maar vooral om de ontstekingsreactie te remmen.

Wie zijn vatbaar voor Clownseczeem?

Clownseczeem kan iedereen treffen, maar sommige mensen zijn er gevoeliger voor. Geslacht, leeftijd, huidtype en omgevingsfactoren spelen een grote rol.

Geslacht

Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen, vooral door hormonale schommelingen (menstruatie, zwangerschap, anticonceptie) en intensiever gebruik van huidproducten en make-up.

Mannen zijn minder vaak vatbaar, maar kunnen klachten ontwikkelen door corticosteroïden, irriterende producten of regelmatige huidirritatie.

Leeftijd

Clownseczeem komt vooral voor bij jongvolwassenen tussen 16 en 45 jaar. Toch kunnen ook kinderen tussen 7 maanden en 13 jaar symptomen ontwikkelen, meestal door regelmatig huidcontact met speeksel, bepaalde crèmes of koude weersomstandigheden.

Huidtype

Personen met een gevoelige, droge of atopische huid hebben een groter risico op clownseczeem. Door een kwetsbare huidbarrière reageren zij sneller en heftiger op triggers zoals tandpasta’s, agressieve reinigers of cosmetische producten.

Omgeving

Blootstelling aan zon, koude wind, droge lucht of veelvuldig gebruik van bepaalde huidproducten kan clownseczeem uitlokken of verergeren. Een beschermende aanpak, zoals dagelijkse zonbescherming en het vermijden van extreme weersomstandigheden, helpt de huid te beschermen.

Hoe herken en onderscheid je Clownseczeem?

Hoe kun je Clownseczeem herkennen?

Clownseczeem heeft een herkenbaar patroon, dit zijn de belangrijkste kenmerken:

Kleine rode bultjes (papels en pustels), soms met een schilferige huid.
Een rode, geïrriteerde huid rond de mond, neus of ogen.
Een trekkerig of branderig gevoel, vooral bij blootstelling aan irriterende stoffen zoals zeep, zonlicht of water.
Geen comedonen (mee-eters). Comedonen, beter bekend als mee-eters, zijn verstopte haarzakjes die bij acne vaak voorkomen; deze kunnen open zijn (zwartjes) of gesloten (witte mee-eters). Het ontbreken van mee-eters is een belangrijk kenmerk dat dermatitis perioralis onderscheidt van acne.
Aanvalsgewijs verloop, waarbij de uitslag kan verergeren en weer afnemen.

Een ervaren dermatoloog kan de diagnose vaak op het oog stellen. Als aanvullend onderzoek nodig is, kan een huidbiopt afgenomen worden. Hierin wordt een milde, niet-specifieke ontstekingsreactie laten zien rondom bloedvaten (perivasculair) of haarzakjes (perifolliculair).

Welke huidproblemen lijken op Clownseczeem?

Clownseczeem kan gemakkelijk verward worden met andere huidaandoeningen die roodheid, bultjes of schilfering veroorzaken. Dit zijn de 9 belangrijkste aandoeningen waarmee het kan overlappen en de verschillen waarmee je ze kunt onderscheiden.

Welke vormen van Clownseczeem zijn er?

Hoewel clownseczeem vaak als één aandoening wordt beschouwd, kan het zich in verschillende vormen manifesteren. De variaties worden voornamelijk bepaald door de locatie, ernst en onderliggende oorzaken. Hieronder staan verschillende vormen, variërend van de meest voorkomende tot de zeldzaamste:

Klassieke dermatitis perioralis

Klassieke clownseczeem is de meest voorkomende vorm van periorale dermatitis. Het kenmerkt zich door rode papels en pustels die zich rond de mond manifesteren, soms met een lichte schilfering. Opmerkelijk is dat het gebied direct rondom de lippen meestal vrij blijft van uitslag. Vaak wordt deze aandoening veroorzaakt door het gebruik van corticosteroïden, bepaalde huidverzorgingsproducten of andere irriterende stoffen.

Perioculaire dermatitis (dermatitis periorbitalis)

Dermatitis periocularis is een huidaandoening die zich voornamelijk rond de ogen en op de oogleden bevindt. Het wordt gekenmerkt door kleine, rode bultjes en roodheid, soms gepaard gaande met jeuk of een trekkerig gevoel. Deze aandoening komt minder vaak voor dan dermatitis perioralis, die zich rond de mond bevindt. Zowel dermatitis periocularis als perioralis kunnen worden uitgelokt door het gebruik van topische corticosteroïden of irriterende cosmetica. Andere mogelijke factoren zijn stress, hormonale veranderingen, allergieën en bepaalde medicijnen.

Perinasale dermatitis

Deze vorm van dermatitis bevindt zich voornamelijk rond de neus en vaak de neusvleugels betreft. De uitslag kan rood, schilferig en met kleine bultjes zijn, en kan soms lijken op rosacea. Echter, in tegenstelling tot rosacea, ontbreken er meestal teleangiëctasieën, wat zijn gesprongen bloedvaatjes die zichtbaar zijn onder de huid. Perinasale clownseczeem kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder veelvuldig neuswrijven, het gebruik van irriterende neussprays of bepaalde tandpasta's die de huid rond de neus kunnen irriteren.

Gegeneraliseerde dermatitis perioralis

is een uitgebreidere vorm van deze huidaandoening waarbij de uitslag zich niet alleen rond de mond bevindt, maar ook kan uitbreiden naar de wangen, kin en zelfs het voorhoofd. Deze vorm wordt vaker gezien bij mensen die langdurig corticosteroïden op de huid gebruiken. Het gebruik van deze medicijnen kan leiden tot een verergering van de symptomen en het ontwikkelen van een meer uitgebreide uitslag. Andere mogelijke factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van gegeneraliseerde clownseczeem zijn stress, hormonale veranderingen, allergieën en bepaalde cosmetica of reinigingsproducten.

Granulomateuze dermatitis perioralis

is een zeldzame vorm van deze huidaandoening die vooral voorkomt bij kinderen en jonge volwassenen. In plaats van de typische rode bultjes, verschijnen bij deze variant gele tot roodbruine bultjes op de huid. Deze vorm kan hardnekkiger zijn en reageert vaak minder goed op standaardbehandelingen. In zeldzame gevallen kan deze aandoening gepaard gaan met een ontsteking van de oogleden (blefaritis) of het oogwit (conjunctivitis), waardoor een consult bij een oogarts raadzaam is. Andere systemische klachten zijn doorgaans niet aanwezig.

Hoe behandel je Clownseczeem effectief?

Wat kan ik zelf eraan doen?

Clownseczeem kan vervelend en hardnekkig zijn. Gelukkig kun je zelf veel doen om je huid weer rustig en gezond te krijgen.

Stap 1: Stop met irriterende producten

Vermijd producten met alcohol, parfum, sulfaten, siliconen en conserveermiddelen.
Gebruik een fluoridevrije tandpasta als fluoride een trigger is.
Stop met hormoonzalven (corticosteroïden), maar bouw dit geleidelijk af.
Gebruik enkel lauw water en een milde reiniger zonder schuimmiddelen.

Stap 2: Ondersteunend gebruik van actieve ingrediënten

Kalmerende ingrediënten: Ceramiden, panthenol, niacinamide.
Hydratatie zonder afsluiting: Hyaluronzuur.
Bescherming tegen UV: Gebruik een minerale zonnebrand (zinkoxide, titaniumdioxide).

Stap 3: Beperk make-up en belastende producten

Gebruik geen afsluitende foundations met siliconen of olie.
Kies voor minerale make-up zonder irriterende stoffen.
Vermijd agressieve scrubs en chemische exfolianten.

Welke andere behandelingen zijn er?

Het behandelen van clownseczeem richt zich vooral op het actief verminderen van ontstekingen en het aanpakken van specifieke triggers. Waar het verzorgen zich richt op dagelijkse huidverzorging en preventie, gaat behandeling een stap verder met gerichte medische interventies. Deze behandelingen werken het meest effectief onder begeleiding van een dermatoloog, zodat je huid sneller herstelt en langdurig gezond blijft.

Lokale medicatie (crèmes en gels)

Dermatologen schrijven vaak ontstekingsremmende of antibiotische crèmes voor, zoals metronidazol, erytromycine of clindamycine. Als alternatief kunnen calcineurineremmers zoals tacrolimus (Protopic) of pimecrolimus (Elidel) worden ingezet, die ontstekingen effectief verminderen zonder bijwerkingen zoals huidverdunning.

Systemische medicatie (tabletten)

Bij ernstige of langdurige klachten zijn orale medicijnen nodig om ontstekingen van binnenuit aan te pakken. Antibiotica zoals doxycycline, minocycline of erytromycine worden vanwege hun ontstekingsremmende eigenschappen voorgeschreven. De behandeling duurt gemiddeld 4-6 weken.

Lichttherapie

Rode LED-lichttherapie kan een aanvullende medische behandeling zijn. Deze therapie stimuleert herstelprocessen in de huid, vermindert ontstekingen en bevordert genezing.

Herstel van het huidmicrobioom

Aanvullend kunnen probiotica worden ingezet om ontstekingen op systemisch niveau te verminderen. Specifieke stammen zoals Lactobacillus rhamnosus en Bifidobacterium lactis helpen het natuurlijke evenwicht van de huid via het darmmicrobioom te herstellen.

Wat moet je vermijden bij clownseczeem?

Bij pigmentvlekken is het belangrijk om bepaalde gewoontes en producten te vermijden, omdat deze de vlekken kunnen verergeren of de huid gevoeliger kunnen maken. Vermijd zoveel mogelijk deze 6 zaken:

1. Onbeschermde blootstelling aan de zon

UV-straling stimuleert de aanmaak van melanine en kan bestaande pigmentvlekken donkerder maken. Dagelijks een zonnebrandcrème met minimaal SPF30 gebruiken is essentieel, zelfs op bewolkte dagen.

2. Agressieve huidverzorgingsproducten

Vermijd producten met irriterende stoffen zoals alcohol, parfum en sterke schuimmiddelen (zoals sulfaten). Deze kunnen de huidbarrière verzwakken en ontstekingen veroorzaken, wat pigmentvorming kan triggeren.

3. Zelf blekende crèmes zonder begeleiding

Sommige vrij verkrijgbare crèmes bevatten schadelijke stoffen zoals hydrochinon of corticosteroïden, die bij langdurig gebruik schadelijke effecten kunnen hebben, zoals dunner wordende huid of zelfs rebound hyperpigmentatie. Gebruik alleen pigmentverminderende crèmes die dermatologisch getest zijn.

4. Scrubben en harde exfoliatie

Overmatig scrubben of agressieve chemische exfolianten kunnen de huid irriteren en post-inflammatoire hyperpigmentatie verergeren, vooral bij een donkere huid. Kies liever voor milde exfoliatie met ingrediënten zoals glycolzuur of melkzuur.

5. Het uitknijpen of krabben van wondjes en puistjes

Dit kan de huid beschadigen en leiden tot post-inflammatoire hyperpigmentatie. Laat wondjes vanzelf genezen en gebruik kalmerende en herstellende ingrediënten zoals niacinamide of panthenol.

6. Huidbehandelingen zonder professioneel advies

Niet elke laser of peeling is geschikt voor elk huidtype. Verkeerde behandelingen kunnen pigmentvlekken verergeren, vooral bij een getinte huid. Laat je adviseren door een huidtherapeut of dermatoloog voordat je een behandeling ondergaat.

Iconic Elements producten

De Iconic Elements huidverzorgingsproducten zijn ontwikkeld op basis van wetenschappelijk onderbouwde ingrediënten, hebben een huidneutrale pH van 5 en zijn vrij van microplastics. Bekroond met de Best Dermatologist Developed Skincare Brand 2024 en Best Holistic Skincare Line 2022 awards. Meer over de achtergrond en gebruikte studies vind je op de desbetreffende productpagina’s.

🛈 Deze producten zijn cosmetisch en bedoeld voor de verzorging van de gezonde, gevoelige of uit balans geraakte huid. Ze zijn niet bedoeld als medische behandeling of ter vervanging van professioneel medisch advies. Voor gepersonaliseerd huidadvies raden wij aan een huidtherapeut of arts te raadplegen.

Afbeelding

Product

Omschrijving

Sensitive Cream

€29,95

Sommige huidtypes reageren sneller op externe prikkels en vragen om extra milde verzorging. Deze crème met haverextract, jojoba-olie en kokosolie helpt de huid te voeden en te hydrateren zonder een zwaar of plakkerig gevoel achter te laten. De lichte textuur trekt snel in en ondersteunt het natuurlijke evenwicht van de huid.

In winkelwagen

Calming Cream

€29,95

Externe invloeden kunnen de huid uit balans brengen, waardoor deze gevoelig en onrustig aanvoelt. Deze crème met ectoïne, haverextract en marshmallowwortel ondersteunt de huidbarrière en helpt de huid te kalmeren. De rijke, verzorgende formule biedt langdurige hydratatie en draagt bij aan een comfortabel huidgevoel.

In winkelwagen

Natural Moisturizer Cream

€34,95

Een goede vochtbalans is essentieel voor een soepele, verzorgde huid. Deze bodycrème combineert plantaardige balsem, glycerine en ceramiden om de huid te voeden en het natuurlijke vochtgehalte te ondersteunen. De intens hydraterende formule helpt uitdroging te voorkomen en zorgt voor een zachte, veerkrachtige huid.

In winkelwagen

Tinted Mineral Sunscreen SPF30

€29,95

Een gevoelige huid reageert snel op zonlicht, waardoor bescherming essentieel is. Deze minerale zonnebrandcrème met titaniumdioxide, zinkoxide en ijzeroxide staat bekend om zijn milde eigenschappen en is speciaal ontwikkeld voor de gevoelige huid. De formule met onafhankelijk geteste en gecertificeerde SPF30 beschermt tegen schadelijke UV-stralen zonder de huid te verzwaren. De hydraterende, licht getinte textuur voorkomt uitdroging en zorgt voor een natuurlijke, egale uitstraling.

In winkelwagen

Tips wanneer je clownseczeem hebt

Tip 1: Gebruik veilige ingrediënten

Zonnebrand op basis van minerale zonnefilters (zoals zinkoxide en titaniumdioxide).
Minerale foundation die niet-comedogeen is en licht van structuur.
Saffloerolie met linolzuur: een ingrediënt dat wordt toegepast in producten voor de gevoelige huid.
Let op huidverzorging die niet vet aanvoelt, maar ingrediënten bevat zoals niacinamide of vitamine C, die in de literatuur worden genoemd vanwege hun huidverzorgende eigenschappen.

Tip 2: Voeding en levensstijl

Vermijd voedingsmiddelen die ontstekingen kunnen verergeren, zoals suikers, zuivel en sterk bewerkte voeding.
Zorg voor een dieet rijk aan omega-3 vetzuren, antioxidanten en vezels.
Stress kan een rol spelen bij huidontstekingen. Regelmatige ontspanning, slaap en beweging kunnen bijdragen aan huidherstel.

Tip 3: Stappenplan voor thuisbehandeling

Gebruik zo min mogelijk producten en kies voor milde formuleringen zonder parfum of alcohol.
Hydraterende ingrediënten zoals ceramiden en panthenol kunnen de huid helpen ondersteunen bij droogte of gevoeligheid.
Bescherm je huid tegen UV-straling met een zonnebrandcrème met SPF 30 of hoger.
Vermijd irriterende ingrediënten zoals agressieve exfolianten of geurstoffen, vooral bij een gevoelige huid.

Lees hier onze artikelen over clownseczeem

Waarom een goede cleanser essentieel is voor een gezonde huid

Een interessante item over een goede cleanser. Het reinigen van je huid met een hoogwaardige cleanser is de basis van een effectieve huidverzorgingsroutine. Een goede cleanser verwijdert overtollig...

Wat je moet weten over dermatitis perioralis, ookwel clownseczeem

Veel voorkomende uitslag in het gezicht bij vrouwen. Vaak wordt clownseczeem of dermatitis perioralis als acne aangezien....

Iconic Elements huidverzorging by dr. Wu 2016

Het jaar 2016 is bijna voorbij. Daarmee sluiten we ook het jaar waar we met onze skincare lijn zijn gestart. Onze producten zijn inmiddels 9 maanden beschikbaar en...