Pigmentvlekken
Pigmentvlekken is meestal een onschuldige huid conditie waarbij plekken op de huid donkerder van kleur zijn dan de normale omringende huid. Pigmentvlekken worden in de huid veroorzaakt door overproductie van een pigment, bekend als melanine. Melanine wordt door pigmentcellen (melanocyten) in de opperhuid gemaakt.
Op deze pagina vind je de volgende informatie over pigmentvlekken:
- Wat zijn pigmentvlekken?
- Oorzaken van pigmentvlekken?
- Wat zijn de verschillen tussen moedervlekken, sproeten en levervlekken
- Hoe verwijder je pigmentvlekken?
- Tips wanneer je pigmentvlekken hebt
- De beste producten om pigmentvlekken te verminderen
Dr. Francis Wu over pigmentvlekken
Hieronder legt Dr. Francis Wu kort uit over de klachten, oorzaken en oplossingen voor ongewenste vlekken.
Pigment wordt ookwel melanine genoemd. Melanine wordt door pigmentcellen (melanocyten) gemaakt met behulp van het aminozuur tyrosine in de onderste basale laag van de opperhuid (epidermis). Tyrosine wordt door een enzym tyrosinase geklieft en afhankelijk van je huidtype vormt er eumelanin en pheomelanin.
Eumelanin is bruin-zwart en het beschermt ons tegen ultraviolete licht (foto-protectief). Pheomelanin is geel-rood, foto-reactief en beschermt niet tegen ultraviolete straling. Mensen met een lichte huidskleur Fitzpatrick huidtype 1 (rood haar/blauwe ogen) & 2 (blond haar/blauwe ogen) produceren meer pheomelanin en verbranden sneller in de zon. Donkere huidtypen 3-6 (donker bruin zwart haar/bruine ogen) hebben voornamelijk eumelanin, gelijkmatig in de huid verdeeld en zijn goed bestand tegen de zon.
Nog in de melanocyten wordt vervolgens melanine ingepakt en getransporteerd in melanosomen. Via uitstulpingen in een melanocyt verlaten de volgepakte melanosomen naar keratinocyten (een enkele melanocyt is ruwweg ‘verbonden’ met 40 keratinocyten). De verplaatsing van keratinocyten van de onderste gedeelte van de epidermis naar het oppervlak, resulteert in een donkere tint.
Pigmentvlekken is een ongelijke verdeling van lokaal over gestimuleerde melanine
Het wordt veroorzaakt door overmatige blootstelling aan zonlicht, hormonale veranderingen, zoals anticonceptie medicatie of in de overgang, huidirritatie door agressieve chemische stoffen, diverse huidaandoeningen, zoals bijvoorbeeld acne, eczeem of psoriasis en ook door medicijnen (Antibiotica: tetracycline/ doxycycline/ minocycline, hartmedicatie: amiodarone). Pigmentvlekken kan op elk deel van het lichaam voorkomen, maar het vaakst in het gezicht, op de handen en in de nek, en wordt om cosmetische redenen ongewenst beschouwd.
Bij een sproet zijn de hoeveelheid pigmentcellen (melanocyten) gelijk, er wordt alleen meer pigment aangemaakt.
Een levervlek, ook wel een zonnevlek genoemd, heeft eigenlijk niets met je lever te maken. In de medische wereld wordt een levervlek ook lentigo genoemd. Lentigines (meervoud) bevatten zowel meer pigmentcellen als meer pigment. De pigmentcellen zijn gelijkmatig in de onderste laag van de opperhuid verdeeld.
Bij moedervlekken zijn er ook meer pigmentcellen, maar ongelijkmatig verdeeld en opgehoopt in de huid.
De drie zijn beter te onderscheiden onder de microscoop (biopt).
Sproet
Sproeten, in de medische wereld bekend als efeliden, zijn goedaardige vlekken. Ze bevinden zich voornamelijk in het gezicht en zon beschenen gebieden zoals het bovenlichaam, de onderarmen en de onderbenen. Ze ontstaan door zonlicht. Daarom worden ze de zomerperiode donkerder van kleur en in de wintermaanden net lichter. De meeste mensen herkennen sproeten heel makkelijk. Ze komen vaker voor bij mensen met een lichtere haarkleur en huidtype (rood en blond haar).
Lentigo
Lentigines zijn bruine vlekken en ontstaan ook door zonlicht. Deze vlekken trekken niet vanzelf weg. Ze kunnen vanaf de puberteit ontstaan, dan worden ze lentigines simplex genoemd. Lentigines solaris of lentigo senilis (levervlek of ouderdomsvlek) zijn ook goedaardige varianten die op een latere leeftijd ontstaan. Je ziet ze vaak op de handruggen en op de wangen.
Moedervlek
Moedervlekken kunnen al van bij de geboorte aanwezig zijn en nemen in de loop der jaren toe. Ze kunnen verschillende kleuren hebben: zwart, bruin, rood of zelfs huidskleurig. Ook de vorm varieert van glad, verheven tot bolvormig. Een lichtbruine moedervlek is moeilijk te onderscheiden van een sproet of lentigo. Moedervlekken kunnen vanaf de puberteit plots toenemen, ook tijdens de zwangerschap kunnen bestaande moedervlekken gaan groeien en in aantal toenemen.
Smeren
Gebruik overdag minerale zonbescherming met minimaal SPF30 en cosmetische ingrediënten die pigmentvlekken verminderen. Er zijn ook enkele cosmetische huidverzorgende ingrediënten die je huid kunnen stimuleren zoals Vitamine A, C, Vitamine B3 (Niacinamide), Arbutine, Kojic Acid, Resveratrol, Zoethout wortel, Hydrochinon. Ga zeker niet zelf blekende crèmes kopen. Ze bevatten soms stoffen dat bij langdurig gebruik schadelijk voor de huid kan zijn. Een recente studie suggereerde dat ongecontroleerd hydrochinon gebruik (over the counter producten), huidkanker kan veroorzaken. Overleg met een huidtherapeut of eventueel met je arts of apotheker als je een blekende crème wilt smeren.
Er bestaat ook zoiets als camouflagetherapie. Wanneer pigmentvlekken heel donker zijn, kan make-up onvoldoende dekkend zijn. De huidtherapeut kan met camouflagetherapie crèmes op kleur maken die passen bij jouw huid om zo je pigmentvlekken bedekken.
Peelings
Een andere optie is chemische peeling. De peeling gebeurt onder begeleiding van een huidspecialist en stimuleert de huid om sneller af te schilferen en zich te gaan vernieuwen. Hierdoor zullen vlekjes sneller vervagen en wordt pigment lichter.
Lasers
Oppervlakkig pigment is goed te behandelen met de laser of met IPL. De warmte van de laser/IPL wordt opgenomen door het pigment. De hitte die daarbij vrijkomt, zorgt ervoor dat de pigmentkorrels van de pigmentvlekken uiteenvallen. Een deel ruimt het lichaam zelf op en een deel wordt een korstje welke er na 1,5 week afvalt. De nieuwste laser techniek is de PicoWay laser heeft een pulsduur van 10-12 seconden. Dankzij deze ultrasnelle pulsen is deze laser is in staat om de pigmenten in de huid tot in de kleinste deeltjes te verpulveren waardoor ze gemakkelijker en sneller door het lichaam kunnen worden opgeruimd. In vergelijking tot de oudere nanolasers zijn er minder behandelingen nodig om pigmentvlekken naar tevredenheid te doen verbleken. De PicoWay is op dit moment ook dé veiligste laser voor mensen met een getinte huid. Aziatische, hindoestaanse en zelfs negroïde huidtypen.
Microneedling
Bij microneedling worden er met de dermapen hele kleine gaatjes in de huid gemaakt. Dit zorgt ervoor dat er een huidvernieuwingsproces op gang komt en de huid zichzelf gaat vernieuwen. Omdat het op een gecontroleerde manier gaat, is de kans op nieuwe pigmentvorming vrij klein, ook bij mensen met donkere huidtypes.
Glutathion supplement
Van glutathion wordt gedacht dat afremming van pigment op verschillende mechanismen werkt. Het remt de aanmaak van pigment in de melanocyten (pigmentcellen), en de sterke antioxidante werking van glutathion heeft ook een remmende werking op de pigmentaanmaak.
In een gerandomiseerde placebo-gecontroleerde studie uit 2012 met 60 vrijwilligers, kregen de vrijwilligers oraal toegediende glutathion in een dosis van 500 mg per dag gedurende 4 weken. Het resulteerde in een lichtere huidskleur van het gelaat en onderarmen. Op zich is glutathion als een supplementkuur veilig, maar voor wat betreft de effecten op langere termijn is meer onderzoek nodig.
Qua voeding zijn fruit, groente en vlees bronnen van natuurlijke glutathion.
Polypodium leucotomos extract (PLE)
PLE is een varenextract en behoort tot de Polypodiaceae familie. Het heeft een anti-oxidante en immunoprotectieve werking. In een dubbelblinde gerandomiseerde studie met placebo werden 40 mensen met melasma onderverdeeld in 2 groepen en gedurende 3 maanden gevolgd. Eén groep ontving een placebo, gecombineerd met SPF50+ en hydrochinon 4% crème en de andere groep kreeg PLE extract ( 2 x per dag 480 mg), SPF50+ smeren en ook hydrochinon creme 4%. Conclusie na 3 maanden: de groep met PLE, zonbescherming en hydrochinon 4% crème is significant beter.
Tranexaminezuur – medicijn
Tranexaminezuur is een synthetische vorm van het aminozuur ‘lysine’. Het is een geneesmiddel dat vaak gebruikt om bloedingen door trauma, operatie, bevalling, zware menstruatie en neusbloedingen te voorkomen. Een off-label use van tranexamine is de behandeling van melasma. Dit is wel onder strikt medisch toezicht en met bloedonderzoeken.
Behandeling van melasma met oraal tranexaminezuur is beschreven in onderzoeken. In één onderzoek bleek een dosering van 250 mg tweemaal daags gedurende 6 maanden 65% van de patiënten te resulteren in een uitstekende of goede verbetering. Het gebruik van tranexaminezuur voor het verlichten van donkere vlekken op de huid geeft een potentieel risico op trombose. Tijdens de tranexaminekuur wordt geadviseerd om met anticonceptie te stoppen.
Tips wanneer je pigmentvlekken hebt
Hieronder vind je tips van Dr. Francis Wu – dermatoloog
Tip: preventie vlekken
Kijk goed naar je huid. Als je last hebt van een onderliggende huidaandoening, moet je die zo goed mogelijk behandelen om nieuwe pigmentvlekken te voorkomen.
Heb je een wondje of een herstellend plekje? Bescherm het dan goed met zonnebrandcrème met minimaal SPF 30. Minerale zonnebrandcrème met titaniumdioxide EN zinkoxide werkt direct en bezorgt je huid de minste irritatie.
Laat wondjes goed genezen en blijf van dat korstje af. We weten allemaal hoe verleidelijk het is om het eraf te krabben, maar probeer er zo min mogelijk aan te zitten. Als het je echt niet lukt, kan je de plekken gerust met een pleister afplakken.
Probeer bij jeukende huidaandoeningen zo min mogelijk te krabben.
Tip: Reinig je gezicht twee keer per dag
Er is een relatie tussen luchtverontreiniging en pigmentvlekken.
Uit een Duits onderzoek bleek dat personen uit het Ruhrgebied (randstad), die veel blootgesteld waren aan stikstofdioxide, meer last van pigmentvlekken hadden dan personen uit het platteland (omgeving Borken). Deze verkleuringen waren vooral op de wangen zichtbaar. Ook bleek dat de proefpersonen, die meer (10 µg/m3) aan stikstofdioxide blootgesteld waren, aanzienlijk meer lentigines hadden. Maar liefst 20% tot zelfs 35% meer pigmentvlekken waren bij hen zichtbaar.
Regelmatig je huid reinigen kan ongewenste pigmentvlekken verminderen.
Tip: Zonnebrandcrème
Minerale zonnebrandfilters zijn zinkoxide en titaniumdioxide. Deze beide combinatie zorgen voor een optimale en brede UV dekking. De twee filters geven de minste kans op huidreactie, worden niet door de huid geabsorbeerd, en zorgt voor directe bescherming na aanbrengen.
Let op!
Zinkoxide beschermt voornamelijk UVA stralen en minder UVB. Titaniumdioxide heeft voornamelijk een UVB-bescherming en minder tegen UVA stralen.
Zoek naar combinatie van beide minerale filters.
Tip: Supplement Glutathion
Van glutathion wordt gedacht dat afremming van pigment op verschillende mechanismen werkt. Het remt de aanmaak van pigment in de melanocyten (pigmentcellen), en de sterke antioxidante werking van glutathion heeft ook een remmende werking op de pigmentaanmaak.
In een gerandomiseerde placebogecontroleerde studie uit 2012 met 60 vrijwilligers, kregen de vrijwilligers oraal toegediende glutathion in een dosis van 500 mg per dag gedurende 4 weken. Het leidde tot een lichtere huidskleur van het gelaat en onderarmen. Op zich is glutathion als een supplementkuur veilig, maar voor de effecten op langere termijn is meer onderzoek nodig.
Als het gaat om voeding zijn fruit, groente en vlees bronnen van natuurlijke glutathion.
Tip: Supplement 2 - Polypodium leucotomos extract (PLE) - Melasma
PLE is een varenextract en behoort tot de Polypodiaceae familie. Het heeft een anti-oxidantieve en immunoprotectieve werking. In een dubbelblinde gerandomiseerde studie met placebo werden 40 mensen met melasma onderverdeeld in 2 groepen en gedurende 3 maanden gevolgd. Eén groep ontving een placebo, gecombineerd met SPF50+ en hydrochinon 4% crème en de andere groep kreeg PLE extract ( 2 x per dag 480 mg), SPF50+ smeren en ook hydrochinon creme 4%. Conclusie na 3 maanden: de groep met PLE, zonbescherming en hydrochinon 4% crème is significant beter dan een placebo, SPF50 en hydrochinon 4% crème.
De beste producten om pigmentvlekken te verminderen
Hieronder vind je enkele producten om ongewenste vlekken te verminderen.
- Iconic Elements huidverzorging is door EU Business News uitgeroepen tot de Best Holistic skincare line 2022 – Netherlands.
Dit vinden we belangrijk in een huidverzorgingsproduct
Wat vinden onze klanten van onze producten
Veelgestelde vragen over pigmentvlekken
De bruine kleur verkregen door een zelfbruiner geeft geen bescherming tegen ultraviolette straling van de zon. De bruine kleur heeft slechts een SPF waarde van 1-3. De kans is groot dat je je huid door UV-B straling verbrandt. Hiervoor zal je extra zonbescherming moeten gebruiken.
SPF staat voor Sun Protection Factor.
SPF is gecorreleerd met UVB stralen en niet UVA. Hoe hoger de SPF waarde hoe meer UVB wordt geblokkeerd en UVA stralen worden doorgelaten. Een SPF 30 blokkeert 97% UVB, SPF50 – 98% en niet in Europa te verkrijgen SPF100 – 99% tegen UVB stralen.
SPF beschermt NIET tegen UVA stralen
Pigmentvlekken na een huidaandoening worden door huidspecialisten in een adem vaak PIH genoemd of ook wel een post inflammatoire hyperpigmentatie. PIH is een donkere verkleuring van de huid op de plek waar de huid beschadigd is geweest. De PIH is meestal gelijk in vorm, grootte en aantal als het ziektebeeld of als de beschadiging. Denk bijvoorbeeld aan de vlekjes die achterblijven na acne die wat verheven kunnen zijn, maar ook evengoed vlak. De structuur van de huid hoeft ook niet altijd te veranderen. PIH is onschuldig, maar kan wel als cosmetisch storend worden ervaren.
Als je goed tegen de zon beschermt en als er geen nieuwe huidirritatie ontstaan dan is de kans groot dat het vanzelf verdwijnt.