Rosacea betekent letterlijk ‘rood als een roos’ in het latijn. Het is de benaming voor een chronische huidaandoening die over vele jaren gepaard gaat met toe- en afname van ziektesymptomen. Symptomen zoals roodheid, bultjes, pustels in het gezicht. Het komt bij alle rassen voor maar mensen met een lichte huidskleur worden er vaker door getroffen.

Rosacea is een niet besmettelijke huidaandoening en komt op latere leeftijd voor dan jeugdpuistjes, meestal tussen de 30ste en 60ste jaar en met name dan bij vrouwen.

Vaak wordt couperose met rosacea verward. Bij couperose zie je verwijde rood en blauwe bloedvaten, zonder andere verschijnselen zoals zwelling, puskopjes, bultjes.

De oorzaak van rosacea is niet bekend. Genetica, immuunreactie, micro-organismen zoals Demodex Folliculorum en Brevis mijten en Bacillus oleronius, omgevingsfactoren en neurovasculaire ontregeling behoren tot de bekende oorzakelijke factoren voor de ontwikkeling van rosacea. Bovendien kan het, naast het bekende effect van blootstelling aan ultraviolet (UV) als trigger voor rosacea, ook een rol spelen bij het ontstaan van de ziekte.

Bij rosacea zijn een aantal factoren bekend die de afwijking via nog onbekende wijze kan doen verergeren. De belangrijkste hiervan zijn:

Voeding zoals

• hete koffie en  thee
• alcohol (voornamelijk witte wijn en likeur)
• capsaïcine in specerijen (cayennepeper en rode peper)
• kaneelaldehyde-bevattende voeding:
  • kaneel
• tomaten
• chocolade
• citrusvruchten
• aubergine
• avocado
• azijn
• banaan
• curry
• pruimen
• rozijnen
• soja
• spinazie
• zuivelproducten

Weersomstandigheden, zoals koud of warm weer, ultraviolet licht, wind.

Lichamelijke inspanning of emoties kunnen ook aanleiding geven tot de aandoening.

Cosmetica, bepaalde irriterende stoffen zoals zeep, parfum, scheerschuim, chemische zonnebrandfilters, menthol, reinigingsdoekjes voor het gezicht, peelingsproducten moet je opletten.

Geneesmiddelen zoals Corticosteroïden, Doxorubicine, Infliximab, Interferon, Nifedipine, Nitroglycerine, Prostaglandine E en Rifampicine kunnen aanleg voor rosacea ook versterken. 

Voorheen werd rosacea in 4 types onderverdeeld: erythemateuze teleangiectatische rosacea (roodheid gezicht), papulopustuleuze rosacea (roodheid met ontstekingen), fibromateuze rosacea (huidverdikking, drankneus) en oculaire rosacea (oog variant).

In de praktijk komen soms meerdere subtypes tegelijk voor, voorbeeld oog en huid, huidontstekingen met verdikte neus. 

De diagnose rosacea is een klinische diagnose, die gesteld kan worden bij aanwezigheid van één diagnostisch kenmerk en ook tenminste twee hoofdkenmerken.

Diagnostische kenmerken: (1 x kenmerk)

• Aanhoudende centrofaciaal erytheem (roodheid midden in het gezicht)
• phymateuze veranderingen (vergroving en verdikking van de huid)

Hoofdkenmerken: (minimaal 2 kenmerken)
• papels en pustels
• flushing (opvliegers)
• verwijde rode bloedvaten
• Oogklachten zoals zandkorrel gevoel

Klachten zoals branderig, stekende gevoel, vochtophoping, droge huid  zijn op zichzelf geen diagnostisch criterium.

Er zijn sterke aanwijzingen dat rosacea geassocieerd is met zogenaamde systemische aandoeningen.

In een recent onderzoek werd onderzocht welke systemische aandoeningen met rosacea gepaard gaan. Deze aandoeningen variëren heel sterk. Hieronder een lijstje:

• allergieën (via de lucht en voeding)
• longziektes
• darmaandoeningen (bv. Irritable bowel syndrome (IBS), coeliakie)
• hoge bloeddruk
• hormonale dysbalans
• diabetes mellitus type-1
• hart- en vaataandoeningen
• reuma
• angststoornissen en depressie

Hoe ernstiger en hoe langer de duur van de rosacea, hoe hoger de kans op deze aandoeningen.

Een genetisch onderzoek bij ruim 73.000 mensen geeft meer inzicht.  De onderzoekers vonden bij de deelnemers met rosacea op 7 verschillende locaties weeffoutjes in de chromosomen. Deze locaties betreffen de codering voor: IL-13, PSMB9, HERC-OCA2, RS1805007, NRX3-DIO2.

Dat wil concreet het volgende zeggen.

• Overexpressie van IL-13:
  • meer asthma, allergische rhinitis, darmklachten
• PSMB9:
  • reuma, hartfalen, hartinfarct, neurodegeneratieve aandoeningen: parkinson, alzheimer, ALS en upregulatie van verschillende pro-inflammatoire cytokines: IL-8, Nitriet Oxide (NO), TNF-alpha, IL-beta, adhesie moleculen, prostaglandines.
• HERC-OCA2 is in de pigmentcellen gecodeerd voor melanine.

Met andere woorden: Deze genen zijn betrokken bij systeemziekten zoals allergieën (in de lucht, zoals pollen of stof, en in de voeding) maar ook darmaandoeningen, hart- en vaatziekten, neurologische aandoeningen, angststoornissen en depressie. Er is dus een genetische aanleg voor rosacea en het ontwikkelen van vele systeemziekten.

Genetische aanleg voor rosacea en systeemziekten.

Het is onbekend wat de kansen zijn dat je deze systemische aandoeningen ontwikkeld en welke van deze aandoeningen je als eerste ontwikkelt. Een lichtpuntje is wel dat we met deze nieuwe bevindingen een stapje verder zijn omdat er mogelijk nieuwe of bestaande medicijnen toegepast kunnen worden in de strijd tegen rosacea en gerelateerde aandoeningen.

Ook op youtube: Rosacea

Probeer zoveel mogelijk triggers in voeding te vermijden, ook al is het soms lastig om aan dat heerlijke stukje chocolade in je snoepkast te weerstaan. Een methode die je hierbij kan helpen is een voedingstriggerdagboek. Naast bepaalde voeding, gebruik je ook best geen ruwe washandjes en/of reinigingsborstels.
Daarnaast is het ook ten sterkste afgeraden om cosmetica met parfum, natriumlaurylsulfaat, fruitzuren, scrub of glycolzuur te gebruiken.

Een minerale zonnebrandcrème zal je de minste huidirritatie bezorgen, let er wel op dat die zowel titaniumdioxide én zinkoxide bevat. Deze combinatie zorgt voor een brede ultraviolette dekking. Titaniumdioxide beschermt je beter tegen uvb-stralen en zinkoxide dekt de uva-stralen beter. Lees hier meer over UVA en UVB.

Een enkel onderzoek toonde een gunstige effect van hyaluronzuur serum en vermindering van rosaceaklachten. Ook crème met niacinamide oftewel vitamine B3 vermindert ontstekingen in de huid bij mensen met een lichte tot milde vorm van rosacea.