Rosacea

Rosacea, wat letterlijk ‘rood als een roos’ betekent in het Latijn, is een chronische huidaandoening die gepaard gaat met perioden van verergering en verbetering van de symptomen. Deze symptomen omvatten roodheid, bultjes en puskopjes in het gezicht en kunnen jaren aanhouden. Hoewel rosacea bij alle rassen voorkomt, zijn mensen met een lichte huidskleur er vaker door getroffen. Het is een niet-besmettelijke huidaandoening die zich doorgaans manifesteert tussen de leeftijd van 30 en 60 jaar en vooral bij vrouwen.

Couperose wordt vaak verward met rosacea. Bij couperose zijn de bloedvaten verwijd en zie je rood en blauw zonder andere verschijnselen zoals zwelling, bultjes en puskopjes. Het is mogelijk dat couperose een lichtere vorm van rosacea is.

De oorzaak van rosacea is niet bekend. Genetica, immuunreactie, micro-organismen zoals Demodex Folliculorum en Brevis mijten en Bacillus oleronius, omgevingsfactoren en neurovasculaire ontregeling behoren tot de bekende oorzakelijke factoren voor de ontwikkeling van rosacea. Bovendien kan het, naast het bekende effect van blootstelling aan ultraviolet (UV) als trigger voor rosacea, ook een rol spelen bij het ontstaan van de ziekte.

Bij rosacea zijn enkele factoren bekend die de afwijking via nog onbekende wijze doen verergeren. De belangrijkste hiervan zijn:

Voeding zoals

• hete koffie en  thee
• alcohol, vooral witte wijn en likeur
• voedingsmiddelen met capsaïcine zoals cayennepeper en rode peper
• kaneelaldehyde-bevattende voeding:
  • kaneel
• tomaten
• chocolade
• citrusvruchten
• aubergine
• avocado
• azijn
• banaan
• curry
• pruimen
• rozijnen
• soja
• spinazie
• zuivelproducten

Weersomstandigheden, zoals koud of warm weer, ultraviolet licht, wind.

Lichamelijke inspanning of emoties kunnen ook aanleiding geven tot de aandoening.

Cosmetica, bepaalde irriterende stoffen zoals zeep, parfum, scheerschuim, chemische zonnebrandfilters, menthol, reinigingsdoekjes voor het gezicht, peelingsproducten moet je opletten.

Geneesmiddelen zoals Corticosteroïden, Doxorubicine, Infliximab, Interferon, Nifedipine, Nitroglycerine, Prostaglandine E en Rifampicine kunnen aanleg voor rosacea ook versterken. 

Een studie uit  2021 onderzocht de risico van huidreiniging bij 999 rosacea-patiënten en 1010 gezonde controles. Het maakte niet uit welke producten werden gebruikt en hoe lang de reinigingsprocedures duurden.

Het bleek dat een hoge reinigingsfrequentie (meer dan één keer per dag) en het gebruik van meer dan 5 verschillende reinigingsproducten per jaar. Diepe reiniging zoals overmatig gebruik van reinigingsmiddelen (meer dan keer per week), oliecontrole, scrubben en gebruik van gezichtsmaskers waren belangrijke risicofactoren. De conclusie van deze studie was dat overmatige reiniging gewoonten belangrijke risicofactoren waren voor zowel het ontstaan ​​als progressie van rosacea.

Voeding speelt een cruciale rol in het beheersen van rosacea. Gezien de complexe oorzaken van deze aandoening, kan het uitdagend zijn om te bepalen welke voedingsmiddelen symptomen beïnvloeden. Het is essentieel om te begrijpen hoe verschillende voedingsmiddelen interacteren met rosacea, zodat specifieke triggers vermeden kunnen worden om de impact op de huid te minimaliseren.

Alcohol: Dit is een bekende trigger voor rosacea. Uitgebreid onderzoek onder 82.737 deelnemers, waaronder 4.945 mensen met rosacea, toonde aan dat een hogere alcoholconsumptie significant geassocieerd was met een verhoogd risico op rosacea. Vooral witte wijn en sterke drank bleken het risico te verhogen, onafhankelijk van of de deelnemers rookten. Alcohol kan acetaldehyde en aceton produceren, metabolieten die histamine vrijmaken en vaatverwijding veroorzaken, wat de symptomen van rosacea kan verergeren.

Pittig voedsel: Vooral voedsel dat capsaïcine bevat, zoals hete pepers, is een veelvoorkomende trigger. Capsaïcine activeert TRPV1-receptoren op de huid, wat leidt tot vaatverwijding en een toename van bloedstroom, resulterend in roodheid en blozen. Onderzoek wijst uit dat hoewel pittig voedsel geen directe oorzaak is van rosacea, het de symptomen kan verergeren.

Cinnamaldehyde-bevattende voedingsmiddelen: Voedingsmiddelen zoals tomaten, citrusvruchten en chocolade bevatten cinnamaldehyde, dat TRPA1-receptoren kan activeren en vaatverwijding kan bevorderen, wat erytheem en telangiëctasieën kan versterken.

Histaminerijke voedingsmiddelen: Oude kaas, wijn en bewerkt vlees kunnen histamine vrijmaken, wat vaatverwijding en verhoogde vaatdoorlaatbaarheid veroorzaakt, leidend tot zwelling en roodheid. Een disbalans tussen de opname van histamine en het vermogen van het lichaam om het af te breken, bekend als histamine-intolerantie, kan bijdragen aan rosacea-symptomen.

Zuivel: In tegenstelling tot algemene opvattingen, wijst onderzoek uit dat zuivelproducten een beschermende rol kunnen spelen tegen rosacea, vooral bij erythema-teleangiectatische en papulopustuleuze vormen. Zuivel kan ontstekingsremmende eigenschappen hebben en de darmmicrobiota mogelijk reguleren. Bij Aziaten kan zuivel rosacea mogelijk verergeren. 

Cafeïne: Heeft een dubbelzijdig effect. Het kan vaatvernauwende effecten hebben, wat in theorie de roodheid en zichtbaarheid van bloedvaten zou kunnen verminderen. Echter, bij sommige mensen kan cafeïne leiden tot vasodilatatie na het initiële vernauwende effect, wat de symptomen kan verergeren. Interessant is dat onderzoek aangeeft dat de consumptie van meer dan vier koppen koffie per dag de symptomen van rosacea kan verbeteren, mogelijk door de antioxidanten in koffie die ontstekingsremmende voordelen bieden op de lange termijn.

Vetrijke voedingsmiddelen: Denk aan voedingsmiddelen, zoals gefrituurd voedsel en snacks rijk aan transvetten en verzadigde vetten, kunnen chronische ontstekingen bevorderen en de ernst van rosacea verhogen. Het verminderen van deze voedingsmiddelen kan helpen de ontsteking en symptomen van rosacea te beheersen.

Overig: Advocado, Aubergine, Azijn, Gistextract, Sojasaus, Spinazie en Vanille, 

Het bijhouden van een voedingsdagboek is aan te raden om te bepalen welke voedingsmiddelen de rosacea-symptomen verergeren. Dit kan helpen bij het aanpassen van het dieet om opflakkeringen te verminderen.

Voorheen werd rosacea geclassificeerd in vier verschillende types: erythemateuze teleangiectatische rosacea (roodheid in het gezicht), papulopustuleuze rosacea (roodheid met ontstekingen), fibromateuze rosacea (huidverdikking, bekend als drankneus) en oculaire rosacea (aantasting van de ogen).

In de praktijk kunnen meerdere subtypes tegelijkertijd voorkomen, zoals oogklachten in combinatie met huidklachten of ontstekingen van de huid met een verdikking van de neus.

De diagnose van rosacea wordt gesteld op basis van klinische symptomen. De diagnose kan worden vastgesteld wanneer er minstens één diagnostisch kenmerk aanwezig is en minstens twee hoofdkenmerken worden waargenomen.

Diagnostische kenmerken: (1 x kenmerk)

• Aanhoudende centrofaciaal erytheem (roodheid midden in het gezicht)
• phymateuze veranderingen (vergroving en verdikking van de huid)

Hoofdkenmerken: (minimaal 2 kenmerken)
• papels en pustels
• flushing (opvliegers)
• verwijde rode bloedvaten
• Oogklachten zoals zandkorrel gevoel

Klachten zoals branderig, stekende gevoel, vochtophoping, droge huid  zijn op zichzelf geen diagnostisch criterium.

Er zijn sterke aanwijzingen dat rosacea verband houdt met bepaalde aandoeningen in het hele lichaam, wat we systemische aandoeningen noemen.

In een recent onderzoek werd onderzocht welke systemische aandoeningen met rosacea gepaard gaan. Deze aandoeningen variëren heel sterk. Hieronder een lijstje:

• allergieën (via de lucht en voeding)
• longziektes
• darmaandoeningen (bv. Irritable bowel syndrome (IBS), coeliakie)
• hoge bloeddruk
• hormonale dysbalans
• diabetes mellitus type-1
• hart- en vaataandoeningen
• reuma
• angststoornissen en depressie

Hoe ernstiger en hoe langer de duur van de rosacea, hoe hoger de kans op deze aandoeningen.

Een genetisch onderzoek bij ruim 73.000 mensen geeft meer inzicht.  De onderzoekers vonden bij de deelnemers met rosacea op 7 verschillende plaatsen weeffoutjes in de chromosomen. Deze locaties betreffen de codering voor: IL-13, PSMB9, HERC-OCA2, RS1805007, NRX3-DIO2.

Dat wil concreet het volgende zeggen.

• Overexpressie van IL-13:
  • meer asthma, allergische rhinitis, darmklachten
• PSMB9:
  • reuma, hartfalen, hartinfarct, neurodegeneratieve aandoeningen: parkinson, alzheimer, ALS en upregulatie van verschillende pro-inflammatoire cytokines: IL-8, Nitriet Oxide (NO), TNF-alpha, IL-beta, adhesie moleculen, prostaglandines.
• HERC-OCA2 is in de pigmentcellen gecodeerd voor melanine.

Met andere woorden: Deze genen zijn betrokken bij systeemziekten zoals allergieën (in de lucht, zoals pollen of stof, en in de voeding) maar ook darmaandoeningen, hart- en vaatziekten, neurologische aandoeningen, angststoornissen en depressie. Er is dus een genetische aanleg voor rosacea en het ontwikkelen van vele systeemziekten.

Genetische aanleg voor rosacea en systeemziekten.

Hoewel het nog onduidelijk is welke risico’s er zijn op het ontwikkelen van systemische aandoeningen en welke als eerste verschijnen, bieden deze nieuwe bevindingen wel een lichtpuntje. Er kunnen mogelijk nieuwe of bestaande medicijnen worden ingezet in de strijd tegen rosacea en de gerelateerde aandoeningen.

Ook op youtube: Rosacea

Probeer zoveel mogelijk triggers in voeding te vermijden, ook al is het soms lastig om aan dat heerlijke stukje chocolade in je snoepkast te weerstaan. Een methode die je hierbij kan helpen is een voedingstrigger dagboek. Naast bepaalde voeding, gebruik je ook best geen ruwe washandjes en/of reinigingsborstels.
Daarnaast is het ook ten sterkste afgeraden om cosmetica met parfum, natriumlaurylsulfaat, fruitzuren, scrub of glycolzuur te gebruiken.

Een minerale zonnebrandcrème zal je de minste huidirritatie bezorgen, let er wel op dat die zowel titaniumdioxide en zinkoxide bevat. Deze combinatie zorgt voor een brede ultraviolette dekking. Titaniumdioxide beschermt je beter tegen uvb-stralen en zinkoxide dekt de uva-stralen beter. Lees hier meer over UVA en UVB.

Een enkel onderzoek toonde een gunstig effect van hyaluronzuur serum en vermindering van rosaceaklachten. Ook crème met niacinamide of vitamine B3 vermindert ontstekingen in de huid bij mensen met een lichte tot milde vorm van rosacea.