Stofje in zonnebrandcrème kan indirect bijdragen aan ontwikkeling kanker
De naam klinkt vrolijk – er zit tenslotte ‘zon’ in – maar op internet staan de wildste verhalen over oxybenzon. De stof zou kankerverwekkend zijn en schadelijk voor zeedieren. Het UV-filter is een belangrijk bestanddeel in veel zonnebrandcrèmes en andere cosmetica.
,,Het is geen kankerverwekkend middel”, zegt VU-hoogleraar Milieuchemie en Toxicologie Jacob de Boer meteen. Maar om het nu naar hartenlust op je huid te smeren… ,,Je kunt beter een zonnebrandcrème kiezen waar het niet in zit.”
Hiermee lijkt De Boer de wildwestverhalen die op internet de ronde doen over het stofje, dat ook wel Benzofenon-3 wordt genoemd, enig gelijk te geven. ,,Oxybenzon werkt de antioxidanten in ons lichaam tegen. Die beschermen ons en die hebben we dus nodig. Doordat het ingrediënt ze tegenwerkt, kán het indirect bijdragen aan de ontwikkeling van kanker.”
Ook dermatoloog M.D. Njoo is allesbehalve gecharmeerd van de stof. ,,Je hebt twee soorten filters: chemische en minerale. Oxybenzon is van de eerste categorie, wat betekent dat het een stof is die de huid in gaat. Hoewel er nog geen zekerheid is over de werking op mensen, is bij tests op ratten duidelijk dat het de geslachtshormonen en schildklierhormonen verstoort. Ook veroorzaakt de stof jeuk en eczeem.”
Het middel wordt ook in verband gebracht met milieuschade: koraal zou afsterven en vissen zouden worden vergiftigd door oxybenzon. De crèmes lossen op in de zee als mensen zwemmen, of komen via het afvoerputje in het riool terecht. Toch is ook hier het verband nog niet onomstotelijk bewezen. Ondanks dat er voor mens en milieu nog geen uitgesproken negatief effect is ontdekt, raadt Njoo zijn cliënten oxybenzon af. ,,Waar rook is, is vuur.”
Advies
Zonnebrandloos de zomer door is zeker niet de oplossing. ,,Eén ding is duidelijk: je móet je insmeren als je de zon in gaat. Daar is geen discussie over mogelijk”, stelt De Boer. Dat telt nog eens extra bij hogere zonkracht. Zowel De Boer als Njoo adviseren mensen dan ook zonnebrandcrèmes te gebruiken zonder oxybenzon.
Njoo: ,,Kijk naar middelen met minerale filters zoals zinkoxide of titaniumdioxide. Die trekken niet of nauwelijks de huid in, maar liggen erop. Ze zijn minder populair omdat ze een witte waas achterlaten. Dat is jammer, want het feit dat je ze ziet en voelt zitten, maakt ze juist veiliger. Je kunt je immers afvragen hoe goed een product beschermt als het meteen na het opbrengen verdwenen lijkt, zoals een doorzichtige spray.”