Menopauze en huidveranderingen

De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze genoemd. De meeste vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. Naast lichamelijke klachten zoals flushes en zweetaanvallen kunnen er ook huidveranderingen plaatsvinden. In het westen hebben 75% van de vrouwen hinder van de menopauze klachten. In Japan daarentegen hebben slechts 10% van hen klachten. Voeding, zoals soja en miso lijken een belangrijke rol te spelen in het verminderen van menopauze klachten.

Twee hormonen spelen hier een belangrijke rol.

Oestrogeen is de sleutel voor een normale werking van de huid. Het wordt geassocieerd met de productie van collageen, hyaluronzuur, grotere huiddikte, verbeterde huidbarrière-functie, behoud van de hydratatie van de huid en talgklieractiviteit. Er zijn 3 oestrogenen: estrone (E1), estradiol (E2) (komt ook bij mannen voor) en estriol (E3). In de menopauze neemt de estrone (E1) de overhand, deze disbalans kan klachten geven. Teveel aan estradiol (E2) kan acne veroorzaken en de aanwezigheid van heel veel estradiol is gelinkt aan borstkanker. Dus oestrogeen doet heel veel en is vrij complex.

De andere hormoon is progesteron. Het effect van progesteron op de huid is minder duidelijk. Verondersteld is dat progesteron een rol speelt bij huidelasticiteit, talgproductie en net als oestrogeen ook bij huidpigmentatie. Daarnaast heeft progesteron effect op de huiddoorbloeding. Progesteron beïnvloedt de arteriële bloedvattonus. Het induceert ontspanning en vernauwing van vasculaire gladde spieren in de bloedvaten. Oestrogeen daarentegen zorgt meer voor vasodilatatie door beïnvloeding van het endotheel (binnenbekleding van de bloedvaten).

Huidveranderingen in de menopauze

Naarmate deze twee hormonen afnemen tijdens de menopauze, nemen de functies die ze vervullen om de gezondheid en vitaliteit van de huid te behouden ook af.

Over het algemeen zorgen deze veranderingen in afname van zweet, talg en de immuunfuncties vooraanzienlijke veranderingen in het huidoppervlak, waaronder verhoging van de zuurgraad van de huid (basisch pH), lipidencompositie en talgafscheiding. Deze veranderingen zorgen ook voor mogelijke veranderingen in de huidmicrobioom. Lees meer over huid pH, een hoge pH (basisch) kan voor verschillende huidproblemen zorgen. Tenslotte neemt het collageen in de huid in de eerste 5 jaar van menopauze met 30% af. Een kanttekening hierbij is dat het gemeten is bij blanke vrouwen.

Een laag progesterongehalte ten opzichte van oestrogeen leidt tot een hogere testosteronproductie bij vrouwen. Dit kan leiden tot postmenopauzale acne, maar ook tot broze, snel afbrekende nagels, een droge huid en wat ik als dermatoloog ook vaak zie: haarverlies!

De symptomen van een laag progesterongehalte in het bloed zijn: gewichtstoename, koolhydraten cravings, depressie, verminderd libido, hersenmist oftewel ‘brain fog’ (vergeetachtigheid, concentratiestoornis, minder helder denken) en slaapstoornis.

Tips

Gezond oud worden zonder gedoe is ‘the new beautiful’. Dat bereik je onder andere met huidverzorging. Zoals al eerder geschreven, wordt de huid naarmate je ouder wordt, droger, ontstaan er meer huidvlekken, diepe en ondiepe rimpels en verhoogt de zuurgraad van je huid (meer basisch). Invloeden van buitenaf kunnen de huid nog meer ‘basisch’ maken, denk aan zeep- of douchegelgebruik, lang douchen of veel in bad gaan. Deze strippen je huidtalg, huidbarrière en je natuurlijke zuurgraad.

Voor de (post-)menopauzale huid

Herstel van de huidbarrière door middel van goed hydraterende crèmes met de juiste zuurgraad, pH huidherstellende zuurgraad van rond de 5. pH huidneutraal doet weinig aan je zuurgraad. Hyaluronzuur zit vaak in een serum en kan vaak gecombineerd worden met andere huidverzorgingsproducten, ook wel ‘layering’ genoemd. Het voordeel is dat hyaluronzuur niet plakt en vochtaantrekkend is (humectant). 1 Gram hyaluronzuur kan 6 liter water aantrekken. In de huid zorgt het ervoor dat de epidermis (bovenste hoornlaag) en niet de dermis, gehydrateerd wordt. Lees meer over droge huid en de verschillende huidhydraterende ingrediënten.

Stimulatie van je huidcollageen door middel van cosmetische ingrediënten, denk dan aan retinol (vitamine A). Bakuchiol is vrij onbekend bij ons, maar wordt al langer gebruikt in de ayurvedische en in de Chinese geneeskunde. Bakuchiol heeft vergelijkbare cellulaire routes waarop retinoïden ook gericht zijn, zoals huidpigment, collageen stimulatie. Het bijzondere is dat het niet de retinolbijwerkingen geeft, zoals schilfering, roodheid en irritatie. Bakuchiol is geschikt voor mensen met een gevoelige huid. Overige cosmetische ingrediënten die kunnen bijdragen aan je collageen huidstimulatie zijn vitamine B3 (niacinamide) en peptides.

Pigmentvlekken worden ook wel de nieuwe rimpels genoemd. Hiertegen zijn verschillende mogelijkheden beschikbaar. De meest voor de hand liggende en simpele oplossing is camouflage. Andere opties zijn laserbehandeling, peelings en cosmetische ingrediënten waarin vitamine B3 (niacinamide), arbutine, vitamine C, resveratrol (druiven), kojic zuur, azelaïnezuur, aloesin (Aloe Vera) en fruitzuren zitten. Lees meer over pigmentvlekken.

Daarnaast blijft zonbescherming belangrijk om je huidcollageen en elastische vezels zoveel mogelijk te beschermen en pigmentvlekken te beperken.

Voeding en supplementen

Soja is een van de key ingrediënten waardoor Japanse vrouwen minder menopauze klachten hebben. Soja en ook bessen, bier, wijn, noten (walnoten, amandelen, lijnzaad) en fruit (appels, cranberries, granaatappel) bevatten phyto-oestrogenen. Deze phyto-oestrogenen hebben chemisch dezelfde structuur als estradiol (E2). Het risico op stimulatie van borstkanker en prostaatkanker door het consumeren van phyto-oestrogenen uit voeding is uitgebreid onderzocht en daar zijn tot dusver geen aanwijzingen voor gevonden.

Voedingssupplementen, denk aan omega-3 visolie, hyaluronzuur supplementen voor vegans en collageen supplementen en collageenrijke soep. Lees meer over collageen.

Zorg ook voor je darmflora; een blije flora geeft ook een betere huid. Denk aan prebiotica en probiotica zoals vezels, inuline en toenemende populaire gefermenteerde voeding zoals kimchi, zuurkool, tempeh, miso, kefir en natuurlijke yoghurt.

Literatuur

Raine-Fenning NJ, Brincat MP, Muscat-Baron Y. Skin aging and menopause : implications for treatment. Am J Clin Dermatol. 2003;4(6):371-8.

Brincat M, Moniz CF, Studd JW, Darby AJ, Magos A, Cooper D. Sex hormones and skin collagen content in postmenopausal women. Br Med J (Clin Res Ed). 1983 Nov 5;287(6402):1337-8.

Shuster S, Black MM, McVitie E. The influence of age and sex on skin thickness, skin collagen and density. Br J Dermatol. 1975 Dec;93(6):639-43.

Dhaliwal S, Rybak I, Ellis SR, Notay M, Trivedi M, Burney W, Vaughn AR, Nguyen M, Reiter P, Bosanac S, Yan H, Foolad N, Sivamani RK. Prospective, randomized, double-blind assessment of topical bakuchiol and retinol for facial photoageing. Br J Dermatol. 2019 Feb;180(2):289-296.

Ziaei S, Halaby R. Dietary Isoflavones and Breast Cancer Risk. Medicines (Basel). 2017;4(2):18.

Glazier MG, Bowman MA. A review of the evidence for the use of phytoestrogens as a replacement for traditional estrogen replacement therapy. Arch Intern Med. 2001 May 14;161(9):1161-72

Rajoria S, Suriano R, Parmar PS, et al. 3,3′-diindolylmethane modulates estrogen metabolism in patients with thyroid proliferative disease: a pilot study. Thyroid. 2011;21(3):299-304.

Nu je hier bent

Meer dan ooit is het belangrijk om stil te staan bij je geestelijk en lichamelijk welbevinden. Om in balans te blijven. Te kunnen blijven doen, wat je doet, terwijl je de stormen van het leven doorstaat. Lees meer over stay fit