Overexfoliëren: Waarom het slecht is voor je huid
Een gezonde huidbarrière is belangrijk voor een gezonde huid. Toch maken veel mensen de fout om hun huid te vaak te reinigen of overexfoliëren, wat de delicate balans van de huid ernstig kan verstoren. Dit kan leiden tot uitdroging, irritatie en zelfs oxidatieve schade, een proces waarbij schadelijke zuurstofmoleculen (vrije radicalen) de huidcellen beschadigen. Dit versnelt vroegtijdige huidveroudering, wat zich uit in fijne lijntjes, een doffe teint en verlies van elasticiteit. Maar wat gebeurt er precies in de huid wanneer je te veel reinigt of exfolieert, en hoe kun je je huid op de juiste manier verzorgen zonder de natuurlijke balans te verstoren?
Je huidbarrière en belangrijke functies
De huidbarrière werkt samen met de huidzuurgraad (pH-waarde) om de huid gezond en beschermd te houden. De huid heeft van nature een licht zure pH van ongeveer 4,5 tot 5,5. Deze zuurgraad is belangrijk voor verschillende functies:
Behoud van de huidbarrière: Een gezonde pH ondersteunt de werking van ceramiden, vetzuren en cholesterol, de vetten die de huidcellen samenhouden en voorkomen dat vocht ontsnapt.
Bescherming tegen bacteriën en schimmels: De zure pH remt de groei van schadelijke micro-organismen die huidinfecties en irritaties kunnen veroorzaken.
Ondersteuning van enzymen in de huid: Sommige enzymen die helpen bij het vernieuwen en herstellen van de huid werken het beste bij een licht zure pH.
Wanneer de pH uit balans raakt kan de huidbarrière verzwakken. Dit kan leiden tot vochtverlies, een gevoelige huid en een verhoogde kans op ontstekingen en irritaties.
Wat gebeurt er bij overexfolieren?
Exfoliëren, oftewel het verwijderen van dode huidcellen, kan helpen om de huid gladder en frisser te laten ogen. Maar bij overmatig gebruik kan het de beschermende lipidenlaag aantasten en zelfs gezonde huidcellen beschadigen. Dit verstoort de natuurlijke balans van de huid en kan verschillende problemen veroorzaken:
Verlies van vocht: De huid kan minder goed vocht vasthouden, wat leidt tot uitdroging en schilfering. Dit proces staat bekend als trans-epidermaal waterverlies (TEWL).
Verhoogde gevoeligheid: Door een verzwakte huidbarrière kunnen irriterende stoffen en allergenen gemakkelijker binnendringen, wat kan leiden tot roodheid, jeuk en ontstekingen.
Verminderd zelfherstel: De huid heeft meer moeite om zich te regenereren, waardoor kleine beschadigingen zoals micro-scheurtjes minder snel genezen en de huid kwetsbaarder wordt.
Is er een verband tussen huidbarrière en oxidatieve schade
Wanneer de huidbarrière verzwakt, wordt de huid niet alleen droger en gevoeliger, maar ook minder goed in staat om zichzelf te beschermen tegen oxidatieve stress. Dit is een proces waarbij vrije radicalen, onstabiele moleculen die schade aan cellen veroorzaken, de huid aantasten. Vrije radicalen kunnen zowel van buitenaf als van binnenuit ontstaan.
Externe factoren (van buitenaf)
Luchtvervuiling: Schadelijke stoffen zoals fijnstof en uitlaatgassen bevorderen de vorming van vrije radicalen.
UV-straling (zonlicht): Stimuleert de aanmaak van vrije radicalen, wat collageen afbreekt en pigmentvlekken veroorzaakt.
Schadelijke chemicaliën: Ingrediënten zoals alcohol in cosmetica of rook van sigaretten kunnen oxidatieve stress in de huid verhogen.
Interne factoren (van binnenuit)
Naast omgevingsfactoren kunnen ook lichaamseigen processen bijdragen aan oxidatieve stress:
Ontstekingen: Wanneer de huidbarrière beschadigd is, ontstaan vaker lage graad ontstekingen, die extra vrije radicalen produceren. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij eczeem, acne en rosacea.
Hormonale schommelingen: Een verstoring in hormonen (zoals bij stress, menstruatie of de overgang) kan de talgproductie en ontstekingsreacties in de huid verhogen.
Slecht dieet: Voeding met veel suiker en bewerkte vetten verhoogt oxidatieve stress, terwijl antioxidanten uit groenten en fruit juist helpen om de huid te beschermen.
Slaaptekort en chronische stress: Langdurige stress verhoogt het hormoon cortisol, wat de huidbarrière verzwakt en ontstekingen stimuleert.
Verstoord microbioom: De huid bevat goede bacteriën die de barrière ondersteunen. Bij een onbalans, bijvoorbeeld door overmatig reinigen of antibiotica, wordt de huid vatbaarder voor irritatie en infecties.
Domino effect
Overexfoliëren kan een kettingreactie veroorzaken die de huid steeds verder uit balans brengt. Exfoliëren verwijdert dode huidcellen, wat op zich gunstig is voor een frisse uitstraling. Maar als het te vaak of te agressief gebeurt, raakt de huidbarrière beschadigd. Dit betekent dat de huid minder goed in staat is om vocht vast te houden (verhoogd TEWL) en zich te beschermen tegen externe invloeden.
Zodra de huidbarrière is verzwakt, wordt de huid vatbaarder voor irriterende stoffen, allergenen en oxidatieve stress. Oxidatieve stress ontstaat wanneer er een overschot aan vrije radicalen is. Doordat de huidbarrière minder goed functioneert, neemt de hoeveelheid vrije radicalen in de huid toe, wat een versneld verouderingsproces in gang zet.
Hoe voorkom je schade door overexfoliatie?
Een gezonde huid begint met milde verzorging die reinigt, exfolieert en beschermt zonder de natuurlijke huidbarrière te verstoren. Overmatige reiniging of exfoliatie kan de huid uitdrogen en gevoeliger maken voor irritaties en schade door vrije radicalen. Hoe je dit voorkomt, hangt af van je huidtype.
1. Kies een milde reiniger die past bij je huidtype
Niet elke huid heeft dezelfde reinigingsbehoefte. Een te agressieve reiniger kan de huid onnodig uitdrogen of juist de talgproductie uit balans brengen.
Normale huid: Kies een milde, pH-gebalanceerde reiniger zonder sulfaten of alcohol. Tweemaal per dag reinigen is meestal voldoende.
Vette huid: Gebruik een lichte gel- of schuimreiniger die overtollig talg verwijdert zonder de huid uit te drogen. Vermijd agressieve reinigers die de huidbarrière aantasten, want dat kan leiden tot een overproductie van talg.
Gevoelige huid: Gebruik een crème- of olie-gebaseerde reiniger die hydrateert en verzacht. Eén keer per dag reinigen, bijvoorbeeld alleen ‘s avonds, kan al voldoende zijn om de huid niet te belasten.
2. Exfolieer met mate en stem af op je huidtype
Exfoliëren helpt dode huidcellen te verwijderen en de huid te vernieuwen, maar overmatig gebruik kan de huidbarrière verzwakken.
Normale huid: 1-2 keer per week een milde chemische exfoliant zoals AHA’s (glycolzuur of melkzuur) is voldoende om de huid glad en stralend te houden.
Vette huid :Kan vaker exfoliëren, tot 2-3 keer per week, met BHA’s zoals salicylzuur om overtollig talg en verstopte poriën aan te pakken.
Gevoelige huid: Exfolieer maximaal 1 keer per week, bij voorkeur met een milde PHA (zoals gluconolacton) of enzymatische exfoliant, om irritatie te voorkomen. Vermijd fysieke scrubs, die de huid kunnen beschadigen.
3. Herstel en hydrateer de huidbarrière
Een goed gehydrateerde huid is beter bestand tegen externe invloeden en herstelt sneller bij schade of irritatie. Om de huid optimaal te ondersteunen, is het belangrijk om een moisturizer te gebruiken die de huidbarrière versterkt en vochtverlies tegengaat. Dit kan met ingrediënten die van nature in de huid voorkomen en bijdragen aan een gezonde vochtbalans.
Ceramiden zijn essentiële lipiden die de huidbarrière versterken en helpen vocht vast te houden, waardoor de huid beschermd blijft tegen uitdroging en schadelijke invloeden van buitenaf. Vetzuren spelen ook een belangrijke rol in het behoud van een gezonde huid. Ze dragen bij aan de vorming van de beschermende huidlaag en verminderen vochtverlies. Er zijn verschillende soorten vetzuren met unieke voordelen:
- Omega-3 vetzuren (α-linoleenzuur, EPA, DHA): Bevorderen huidherstel en verminderen ontstekingen. Te vinden in lijnzaadolie, chiazaadolie en algenolie.
- Omega-6 vetzuren (linolzuur, γ-linoleenzuur): Ondersteunen de huidbarrière en helpen bij het vasthouden van vocht. Aanwezig in teunisbloemolie, bernagieolie, zonnebloemolie en saffloerolie.
Naast ceramiden en vetzuren is hyaluronzuur een krachtige vochtbinder die water aantrekt en vasthoudt in de huid, waardoor deze gehydrateerd, soepel en veerkrachtig blijft.
4. Bescherm de huid tegen vrije radicalen
Vrije radicalen zijn onstabiele moleculen die schade aan huidcellen veroorzaken en bijdragen aan huidveroudering. Ze ontstaan onder invloed van UV-straling, luchtvervuiling en stress, waardoor processen zoals collageenafbraak en celbeschadiging worden versneld. Om deze schadelijke effecten tegen te gaan, speelt het gebruik van antioxidanten een belangrijke rol.
Vitamine C helpt bij het bestrijden van oxidatieve stress door vrije radicalen te neutraliseren en ondersteunt tegelijkertijd de aanmaak van collageen, wat essentieel is voor een stevige en veerkrachtige huid. Vitamine E fungeert als een extra beschermende laag tegen schade door vrije radicalen en helpt de huidbarrière te versterken. Daarnaast heeft niacinamide een kalmerend effect op de huid, vermindert het roodheid en biedt het bescherming tegen schadelijke invloeden van buitenaf, zoals vervuiling en ontstekingsreacties. Door antioxidanten op te nemen in je huidverzorgingsroutine, wordt de huid beter beschermd tegen vroegtijdige veroudering en blijft deze langer gezond en stralend.
FAQ: Overexfoliëren
Hoe weet ik of mijn huidbarrière beschadigd is?
Een beschadigde huidbarrière herken je vaak aan roodheid en irritatie. Ook komen droogte en schilfering voor. Veel mensen voelen bovendien een trekkerig of strak gevoel na het reinigen van hun gezicht. Daarnaast kan de huid gevoeliger worden voor cosmetische producten en externe factoren zoals kou, wind en luchtvervuiling
Kan ik mijn huidbarrière herstellen?
Ja, de huidbarrière heeft gelukkig het vermogen om zich te herstellen, mits je haar de juiste ondersteuning biedt. Dit vraagt om een milde en doordachte huidverzorgingsroutine. Kies bij voorkeur voor verzorgende moisturizers, deze helpen om de beschermlaag van de huid te versterken en vocht vast te houden. Vermijd producten die de huid kunnen uitdrogen of irriteren, zoals agressieve reinigers, schuimende producten met veel alcohol of overmatig exfoliëren. Door je huid rust te geven en consistent te werken met zachte, herstellende ingrediënten, kun je de natuurlijke balans geleidelijk terugbrengen.
Hoe vaak moet ik exfoliëren?
Hoe vaak je het beste kunt exfoliëren hangt sterk af van je huidtype en de gevoeligheid van je huid. Voor de meeste mensen is één tot twee keer per week meer dan voldoende om dode huidcellen te verwijderen en de huidtextuur gladder te maken. Heb je een gevoelige of droge huid, dan is het verstandig om voorzichtig te zijn en maximaal één keer per week te exfoliëren, bij voorkeur met een milde exfoliant.
Bij een vettere of onzuivere huid kan twee keer per week passend zijn, maar ook hier geldt: luister naar wat je huid aangeeft. Overmatig exfoliëren, bijvoorbeeld dagelijks of met agressieve scrubs, kan de huidbarrière aantasten. Dit kan leiden tot roodheid, schilfering, trekkerigheid of zelfs ontstekingen.
Hoe beschermen antioxidanten mijn huid?
Antioxidanten spelen een belangrijke rol in het beschermen van je huid tegen dagelijkse schade van buitenaf. Denk hierbij aan factoren zoals zonlicht, luchtvervuiling en stress. Deze invloeden zorgen voor de vorming van vrije radicalen, agressieve moleculen die schade kunnen aanrichten aan huidcellen en het natuurlijke verouderingsproces versnellen.
Door antioxidanten toe te voegen aan je huidverzorging, zoals vitamine C, vitamine E, niacinamide of groene thee-extract, help je de huid zichzelf te verdedigen. Ze neutraliseren deze vrije radicalen, waardoor ze minder kans krijgen om schade aan te richten. Dat betekent concreet: minder fijne lijntjes, een stevigere huidstructuur en een betere bescherming van je huidbarrière.
Zijn natuurlijke reinigers beter voor de huid?
Natuurlijke reinigers kunnen geschikt zijn voor huidverzorging, afhankelijk van hun samenstelling. Het is daarbij van belang om niet alleen te kijken naar het label ‘natuurlijk’, maar vooral naar de specifieke ingrediënten en de pH-waarde van het product. Een reiniger met een pH-waarde die dicht bij die van de huid ligt, helpt om de huidbarrière stabiel te houden.
Sommige natuurlijke stoffen, zoals bepaalde etherische oliën of plantenextracten, kunnen bij gevoelige huidtypes toch reacties veroorzaken. Daarom is het zinvol om een reiniger te kiezen die vrij is van irriterende toevoegingen en afgestemd is op de huidbehoefte. Natuurlijke of synthetische oorsprong is op zichzelf niet bepalend voor hoe de huid reageert. Het gaat om de totale formule en de manier waarop deze de huid respecteert tijdens het reinigen.
Met andere woorden
Frequente reiniging en overexfoliatie kunnen onbedoeld de huidbarrière verzwakken. Dit leidt vaak tot uitdroging, irritatie en oxidatieve stress. Een gezonde huid begint daarom niet bij méér producten, maar bij de juiste keuzes: milde reiniging, effectieve hydratatie en ondersteuning met antioxidanten.
Minder is vaak meer – zeker als het gaat om huidverzorging.
De Iconic Elements Cleansing Milk (Step 1) en Cleansing Lotion (Step 2) zijn ontwikkeld met dat principe in gedachten.
Mild, huidneutraal (pH5), zonder microplastics, BPS of BPA – en afgestemd op het behoud van een sterke huidbarrière.
Hoe gebruik je het?
Gebruik Cleansingmilk Step 1: Breng aan op een droge huid en masseer zachtjes in om make-up en onzuiverheden te verwijderen. Verwijder daarna met een vochtige, zachte doek of spoel af met lauw water.
Gebruik Cleansinglotion Step 2: Breng aan op een wattenschijfje en veeg zacht over het gezicht om de pH van de huid te herstellen. Afspoelen is niet nodig.
Hoe verder: Wacht ongeveer 30 seconden tot de lotion is ingetrokken. Daarna kun je direct je serum of crème aanbrengen.
Een kleine stap in je routine, met een groot effect op de veerkracht van je huid.
