Postbiotica in huidverzorging: Hoe zinvol is dit?

Probiotica zijn bij veel mensen bekend als levende bacteriën in yoghurt of supplementen, maar er bestaat een minder bekende categorie die mogelijk nog relevanter is voor de huid: postbiotica. Er worden steeds meer onderzoeken gepubliceerd over postbiotica in huidverzorging en de toepasbaarheid. In deze blog lees je meer over postbiotica, hoe ze werken, en waarom ze een toevoeging kunnen zijn aan je huidverzorgingsroutine.

Wat is postbiotica?

Postbiotica zijn niet-levende metabolieten, eigenlijk afval- of bijproducten geproduceerd door probiotische bacteriën, zoals Lactobacillus of Bifidobacterium en gist zoals  Saccharomyces cerevisiae. In tegenstelling tot probiotica, dit zijn levende micro-organismen, bevatten postbiotica alleen de bioactieve stoffen die door deze bacteriën worden afgescheiden.

Er zijn verschillende postbiotica metabolieten: Enzymen, peptide en aminozuren:

Enzymen – versnellen van processen

Enzymen zijn eiwitten die in het lichaam natuurlijke processen versnellen, zoals het afbreken van voedsel of het opbouwen van nieuwe stoffen. Ook in de huid hebben enzymen een belangrijke functie. Ze dragen bij aan huidvernieuwing, bescherming en herstel. In huidverzorging worden daarom steeds vaker bacterieel geproduceerde enzymen uit postbiotica ingezet vanwege hun actieve werking op verschillende niveaus.

Zo kunnen bepaalde enzymen dode huidcellen afbreken zonder de huid te irriteren. Deze milde vorm van exfoliatie helpt om de huidstructuur gladder te maken en een doffe uitstraling te verminderen. Andere enzymen ondersteunen het herstel van de huidbarrière door bij te dragen aan de opbouw van huidvetten, wat essentieel is om vocht vast te houden en irritaties te voorkomen. Daarnaast hebben sommige enzymen een kalmerend effect op ontstekingsreacties. Dat is vooral relevant bij een gevoelige huid of bij huidproblemen zoals acne, waarbij het reguleren van ontsteking een belangrijke rol speelt in het herstel. Enzymen zijn dus meer dan ondersteunend: ze dragen actief bij aan de functie en balans van de huid.

Voorbeelden van enzymen

• Proteasen
  Deze enzymen breken overtollige of beschadigde eiwitten in de huid af. Dat bevordert de natuurlijke celvernieuwing en ondersteunt het herstelproces van de huid.
• Lipasen
  Lipasen helpen bij het afbreken van vetten, zoals talg. Dit maakt ze interessant voor gebruik in producten gericht op de vette huid of bij verstopte poriën.
• Lysozym
  Lysozym heeft antimicrobiële eigenschappen. Het helpt ongunstige bacteriën af te breken, waaronder bepaalde soorten die acne kunnen veroorzaken.

Antimicrobiële peptiden

Naast enzymen bevatten postbiotica ook antimicrobiële peptiden (AMP), dit zijn korte ketens van aminozuren die van nature voorkomen in ons lichaam en geproduceerd worden door bacteriën zoals Lactobacillus of Bifidobacterium. In huidverzorging spelen deze peptiden een unieke rol in het ondersteunen van de natuurlijke afweer van de huid.

Wat doen antimicrobiële peptiden voor je huid?

Antimicrobiële peptiden (AMP’s) zijn korte ketens van aminozuren die van nature in de huid voorkomen. Ze vormen een belangrijk onderdeel van het aangeboren afweersysteem en spelen een actieve rol in het beschermen van de huid tegen schadelijke micro-organismen. In huidverzorging worden AMP’s steeds vaker toegepast vanwege hun brede werking op huidgezondheid.

Eén van hun belangrijkste functies is het ondersteunen van een evenwichtige huidflora. AMP’s remmen selectief de groei van ongewenste bacteriën, terwijl ze de nuttige huidmicroben met rust laten. Hierdoor blijft de microbiële balans op de huid behouden, wat essentieel is voor een gezonde huidbarrière. Tegelijk bieden ze natuurlijke bescherming tegen onzuiverheden. Door hun antibacteriële eigenschappen kunnen AMP’s helpen bij huidtypen die gevoelig zijn voor puistjes of roodheid, door het risico op ontsteking te verminderen.

Daarnaast bezitten AMP’s ontstekingsremmende eigenschappen. Bij een huid die snel reageert of gevoelig is voor roodheid kunnen deze peptiden bijdragen aan een rustiger huidbeeld, doordat ze immuunreacties helpen reguleren en overmatige ontsteking beperken. Zo werken AMP’s op meerdere fronten samen met de huid om stabiliteit, bescherming en kalmte te behouden.

Korte-keten vetzuren (SCFA)

Bioactieve stoffen die ontstaan uit de fermentatie van goede bacteriën, deze bevatten onder andere korte-keten vetzuren, ook wel SCFA’s genoemd (Short Chain Fatty Acids). Dit zijn onder andere azijnzuur (acetaat), propionzuur (propionaat) en boterzuur (butyraat). Melkzuur (lactic acid) is een bekende en andere vorm van postbiotica en het is een korte-keten zuur en geen SCFA. Deze zuren zijn natuurlijke bijproducten van bacteriële activiteit en spelen een belangrijke rol in de gezondheid en het herstel van de huidbarrière.

Wat doen korte-keten zuren voor je huid?

Een van hun belangrijkste functies is het helpen behouden van een licht zure pH op de huid, meestal rond pH 5. Deze zuurgraad is essentieel om de huidbarrière intact te houden en ongewenste bacteriegroei te remmen. Hierdoor blijft de huid weerbaar tegen invloeden van buitenaf.

Sommige zuren, zoals melkzuur, werken bovendien als natuurlijke bevochtigers. Ze trekken water aan en helpen het vocht in de huid vast te houden. Dit ondersteunt een soepele en gehydrateerde huidstructuur. Melkzuur heeft daarnaast nog een specifieke eigenschap: in lage concentraties kan het dode huidcellen losweken. Dit draagt bij aan een gladdere huid en een meer egale teint. Deze exfoliërende werking is uniek voor melkzuur en geldt niet voor de andere korte-keten vetzuren.

Aminozuren

Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten en spelen een belangrijke rol in het behoud van een gezonde huid. In postbiotische ingrediënten, afkomstig uit fermentatie van bacteriën zoals Lactobacillus of Bifidobacterium, komen aminozuren op natuurlijke wijze voor. Verschillende aminozuren met verschillende functies:

• Glycine: Kalmeert en ondersteunt het herstel van de huid na irritatie of blootstelling aan stressoren zoals zonlicht of vervuiling.
• Proline: Onmisbaar voor de aanmaak van collageen, wat de huid stevigheid en veerkracht geeft.
• Serine: Een belangrijk onderdeel van de Natural Moisturizing Factors (NMF’s) en essentieel voor het vasthouden van vocht in de bovenste huidlagen.
• Arginine: Werkt verzachtend en helpt de huidbarrière te versterken.
• Histidine: Draagt bij aan de pH-balans van de huid en ondersteunt zo de natuurlijke zuurmantel.

Omdat postbiotica geen levende bacteriën bevatten, zijn ze stabieler in formuleringen en minder gevoelig voor bewaarcondities dan probiotica. Dit maakt ze bijzonder geschikt voor effectief gebruik in cosmetica.

Postbiotica werking vertaald naar je huid?

Postbiotica werken dus op allerlei manieren samen met je huid. De effecten die het op je huid kan hebben, zijn best interessant. Hieronder zijn mogelijk voor je huid kan betekenen. Er is echter meer onderzoek nodig om precies te snappen hoe dit allemaal werkt en wat het precies voor jouw huid kan betekenen.

1. Herstel van de huidbarrière

Een verzwakte huidbarrière leidt tot vochtverlies, gevoeligheid en ontstekingen. Postbiotica stimuleren de aanmaak van ceramiden en filaggrine, twee componenten voor een gezonde barrièrefunctie. Dit maakt ze effectief bij:

• Droge huid
• Eczeem (atopische dermatitis)
• Huid die snel geïrriteerd raakt

2. Ontstekingsremming

Postbiotica beïnvloeden het afweersysteem van de huid door de aanmaak van signaalstoffen,ook wel cytokines genoemd, te reguleren. Hierdoor kunnen ontstekingsreacties worden afgeremd. Dit is een mogelijke verklaring voor hun werking bij huid problemen waarbij roodheid en irritatie optreden.

• Rosacea
• Acne (door vermindering van roodheid en irritatie)
• Post-inflammatoire erytheem (PIE): Beschadiging van kleine bloedvaatjes in de huid (capillairen) na een ontsteking. De vaatjes zetten uit of raken beschadigd, wat roodheid veroorzaakt. Komt voor bij personen met een lichtere huid (Fitzpatrick type I–III). Te herkennen aan roodheid na genezen acne of een huidreactie. Meer over PIE

3. Ondersteuning van je huid microbioom, zonder levende bacteriën

Postbiotica dragen bij aan het behoud van een stabiele huidomgeving door meerdere biologische processen te ondersteunen. Ze remmen de groei van pathogene bacteriën, waaronder Cutibacterium acnes, stabiliseren de zuurgraad van de huid en stimuleren de aanmaak van lichaamseigen antimicrobiële peptiden die het microbieel evenwicht helpen bewaren. In tegenstelling tot probiotica bevatten postbiotica geen levende micro-organismen, waardoor er geen risico bestaat op overgroei of verstoring van de huidflora. Deze eigenschappen maken postbiotica geschikt voor gebruik bij een gevoelige of uit balans geraakte huid.

Beter en verhoogde tolerantie voor actieve ingrediënten

Bij een gevoelige of getinte huid kunnen actieve ingrediënten zoals retinol, vitamine C of exfoliërende zuren sneller irritatie veroorzaken. Postbiotica helpen deze gevoeligheid te verminderen door ontstekingsreacties te reguleren en de huidbarrière te versterken. Hierdoor wordt de huid beter bestand tegen prikkelende stoffen en kunnen deze werkzame stoffen geleidelijk beter worden verdragen. Dit maakt postbiotica geschikt als ondersteunende component binnen gecombineerde huidbehandelingen.

Verschillen tussen pre-, pro en postbiotica

Postbiotica combineren de effectiviteit van probiotica met de stabiliteit van prebiotica, waardoor ze een betrouwbare keuze zijn in formuleringen.

Werken postbiotica echt in huidverzorging?

Postbiotica kunnen effectief zijn, maar de mate van werkzaamheid hangt af van meerdere formulatie- en biologische factoren.

Allereerst speelt de molecuul grootte een rol. Kleine metabolieten zoals korte-keten vetzuren (bijvoorbeeld melkzuur), aminozuren en peptiden kunnen gemakkelijker doordringen in de bovenste huidlagen dan grotere enzymen of fragmenten van celwanden. Daarnaast is de formulering bepalend voor stabiliteit en werkzaamheid.

Geëncapsuleerde peptiden of liposomale structuren kunnen de huidpenetratie verbeteren en beschermen actieve componenten tegen afbraak. Ook de concentratie van het postbiotisch ingrediënt is cruciaal: een product met een laag percentage, zoals 0,1% lactobacillus ferment lysate, heeft doorgaans minder effect dan een product met een hogere concentratie, zoals een serum met 5%.

Er zijn ook klinisch onderbouwde voorbeelden. Melkzuur is erkend vanwege zijn hydraterende, exfoliërende en pH-verlagende werking. Een ander voorbeeld is Bifida Ferment Lysate, waarvan in klinische studies is aangetoond dat het de huidbarrière versterkt en het herstel bevordert bij een verstoorde huidfunctie.

Voor wie zijn postbiotica geschikt?

Postbiotica zijn inzetbaar bij vrijwel elk huidtype, maar bieden vooral voordelen bij bepaalde huidcondities waarin de balans van het huidmicrobioom en de barrièrefunctie verstoord zijn. Ze zijn bijzonder nuttig voor mensen met een gevoelige huid, zoals bij rosacea, eczeem of een snel reactieve huid. Ook bij een acnegevoelige huid kunnen postbiotica ondersteunend werken door hun ontstekingsremmende eigenschappen.

Daarnaast zijn ze geschikt voor mensen met een verminderde huidbarrière, wat zich kan uiten in droogte, schilfering of een trekkerig gevoel. Bij personen die snel reageren op actieve ingrediënten zoals retinol of exfoliërende zuren, kunnen postbiotica de huidweerstand verhogen en irritatie verminderen.

Postbiotica zijn goed te combineren met andere huidverzorgingsingrediënten. In combinatie met retinol kunnen ze de irritatie verminderen die vaak optreedt bij het starten van een retinoïdekuur. Samen met hyaluronzuur ondersteunen ze de hydratatie van de huid. Bij gebruik met niacinamide kan het ontstekingsremmend effect versterkt worden, wat gunstig is voor de gevoelige of acnegevoelige huid.

FAQ over Postbiotica

Met andere woorden

Postbiotica vormen een stabiele en veelzijdige toevoeging aan moderne huidverzorging. Of je nu een gevoelige huid hebt, last hebt van acne, of simpelweg je barrière wilt versterken, kan postbiotica een veilige en effectieve oplossing bieden.

Heb je ervaring met postbiotica? Laat het ons weten.