Rosacea – niet beperkt tot de huid

Rosacea betekent letterlijk ‘rood als een roos’ in het latijn. Het is de benaming voor een chronische huidaandoening die over vele jaren gepaard gaat met toe- en afname van ziektesymptomen. Mensen met een lichte huidskleur worden er vaker door getroffen.

Het is te herkennen aan roodheid in het gezicht, huidontstekingen, oogklachten en huidverdikking van de neus (in volksmond drankneus), het voorhoofd of de kin. De aandoening werd ooit gedacht beperkt te blijven tot de huid en ogen, maar tegenwoordig weten we dat het dieper gaat dan enkel de huid. Er zijn sterke aanwijzingen dat rosacea geassocieerd is met zogenaamde systemische aandoeningen.

In een recent onderzoek werd onderzocht welke systemische aandoeningen met rosacea gepaard gaan. Deze aandoeningen variëren heel sterk. Hieronder een lijstje:

• allergieën (via de lucht en voeding)
• longziektes
• darmaandoeningen (bv. Irritable bowel syndrome (IBS), coeliakie)
• hoge bloeddruk
• hormonale dysbalans
• diabetes mellitus type-1
• hart- en vaataandoeningen
• reuma
• angststoornissen en depressie

Hoe ernstiger en hoe langer de duur van de rosacea, hoe hoger de kans op deze aandoeningen.

Als dermatoloog krijg ik vaak de vraag of voeding een rol kan spelen. Het antwoord daarop is ja. Rosacea kan uitgelokt worden door een hele reeks voedingsmiddelen. Hieronder een schema, categorie zijn triggers van rosacea, voorbeelden van voedingsmiddelen en de effecten van voeding op de huid.

Schema: Voeding en Rosacea

Tips

• Voedingsdagboek: Identificeer en vermijd voedingsmiddelen die symptomen verergeren

Wat kan er, naast voeding, nog aanleiding geven?

Rosacea wordt uiteraard niet enkel veroorzaakt door bepaalde voeding. Bepaalde weersomstandigheden, zoals koud of warm weer, ultraviolet licht, wind, lichamelijke inspanning of emoties kunnen ook aanleiding geven tot de aandoening.

Ook met cosmetica, bepaalde irriterende stoffen zoals zeep, parfum, scheerschuim, chemische zonnebrandfilters, menthol, reinigingsdoekjes voor het gezicht, peelingsproducten moet je opletten.

Geneesmiddelen zoals Corticosteroïden, Doxorubicine, Infliximab, Interferon, Nifedipine, Nitroglycerine, Prostaglandine E en Rifampicine kunnen aanleg voor rosacea ook versterken.

Er valt heel veel te lezen over mogelijke cellulaire mechanismen, zowel aangeboren als verworven immuuncellen, maar ook huidcellen, vaatcellen (endotheelcellen) en neurologie zijn mogelijk betrokken bij rosacea.

Nieuw inzicht: rosacea en systemische aandoeningen

Terwijl ik me verdiepte in de talloze onderzoeken naar de oorzaken rosacea, stuitte ik op een studie die mij bijzonder veel inzicht verschafte. Het betrof een genetisch onderzoek (Aponte JL, 2018) onder ruim 73.000 personen, waarbij mijn aandacht werd getrokken door de bevindingen. Bij de deelnemers met rosacea werden namelijk op 7 verschillende locaties in de chromosomen afwijkingen gevonden in de codering voor onder andere IL-13, PSMB9, HERC-OCA2, RS1805007 en NRX3-DIO2. Deze ontdekkingen wijzen erop dat rosacea dieper gaat dan enkel oppervlakkige huidaandoeningen en mogelijk geassocieerd is met systemische aandoeningen.

Dat wil concreet het volgende zeggen.

• Overexpressie van IL-13:
  • meer asthma, allergische rhinitis, darmklachten
• PSMB9:
  • reuma, hartfalen, hartinfarct, neurodegeneratieve aandoeningen: parkinson, alzheimer, ALS en upregulatie van verschillende pro-inflammatoire cytokines: IL-8, Nitriet Oxide (NO), TNF-alpha, IL-beta, adhesie moleculen, prostaglandines.
• HERC-OCA2 is in de pigmentcellen gecodeerd voor melanine.

Hoewel deze termen misschien wat vreemd lijken, zal ik ze verduidelijken. Al deze genen zijn betrokken bij systeemziekten zoals allergieën (in de lucht, zoals pollen of stof, en in de voeding) maar ook darmaandoeningen, hart- en vaatziekten, neurologische aandoeningen, angststoornissen en depressie. Er is dus een genetische aanleg voor rosacea en het ontwikkelen van vele systeemziekten.

Genetische aanleg voor rosacea en systeemziekten.

Het is onbekend wat de kansen zijn dat je deze systemische aandoeningen ontwikkeld en welke van deze aandoeningen je als eerste ontwikkelt. Een lichtpuntje is wel dat we met deze nieuwe bevindingen een stapje verder zijn omdat er mogelijk nieuwe of bestaande medicijnen toegepast kunnen worden in de strijd tegen rosacea en gerelateerde aandoeningen.

Tips: wat kan je op dit moment doen tegen rosacea.

Probeer zoveel mogelijk triggers in voeding te vermijden, ook al is het soms lastig om aan dat heerlijke stukje chocolade in je snoepkast te weerstaan. Een methode die je hierbij kan helpen is een voedingstriggerdagboek. Naast bepaalde voeding, gebruik je ook best geen ruwe washandjes en/of reinigingsborstels.
Daarnaast is het ook ten sterkste afgeraden om cosmetica met parfum, natriumlaurylsulfaat, fruitzuren, scrub of glycolzuur te gebruiken.

Een minerale zonnebrandcrème zal je de minste huidirritatie bezorgen, let er wel op dat die zowel titaniumdioxide én zinkoxide bevat. Deze combinatie zorgt voor een brede ultraviolette dekking. Titaniumdioxide beschermt je beter tegen uvb-stralen en zinkoxide dekt de uva-stralen beter. Lees hier meer over UVA en UVB.

Een enkel onderzoek (Schlesinger TE, 2013) toonde een gunstige effect van hyaluronzuur serum en vermindering van rosaceaklachten. Ook crème met niacinamide (Drealos ZD, 2005) oftewel vitamine B3 vermindert ontstekingen in de huid bij mensen met een lichte tot milde vorm van rosacea.

Literatuur:

Aksoy B, Ekiz Ö, Unal E, Ozaydin Yavuz G, Gonul M, Kulcu Cakmak S, Polat M, Bilgic Ö, Baykal Selcuk L, Unal I, Karadag AS, Kilic A, Balta I, Kutlu Ö, Uzuncakmak TK, Gunduz K. Systemic comorbidities associated with rosacea: a multicentric retrospective observational study. Int J Dermatol. 2019;58(6):722-728.

Rainer BM, Kang S, Chien AL. Rosacea: Epidemiology, pathogenesis, and treatment. Dermatoendocrinol. 2017;9(1):e1361574

Rainer BM, Fischer AH, Luz Felipe da Silva D, Kang S, Chien AL. Rosacea is associated with chronic systemic diseases in a skin severity-dependent manner: results of a case-control study. J Am Acad Dermatol. 2015 Oct;73(4):604-8.

Weiss E, Katta R. Diet and rosacea: the role of dietary change in the management of rosacea. Dermatol Pract Concept. 2017;7(4):31–37

Nu je hier bent

Clownseczeem of medisch gezegd periorale dermatitis is een uitslag die het meest voorkomt bij vrouwen tussen de 16 en 45 jaar. Maar ook bij kinderen met de leeftijd tussen de 7 maanden en 13 jaar. De huidaandoening bestaat uit kleine inflammatoire papels en pustels en/of rood/roze schilferige velden rond de mond of ogen. Lees hierover meer: Clownseczeem